اثرات آرسنيك بر سيستم هاي مختلف بدن
سيستم قلبي عروقي : آرسنيك غير آلي در دوز كم باعث وازوديلاتاسيون خفيف و در نهايت ، ادم و افزايش وزن مي شود. تغييرات ECG به صورت طولاني شدن QT موج هاي T غير
طبيعي بلوك AV نيز ديده مي شود كه شايع ترين آن ها طولاني شدن QT بوده و به وطور عمده در حوالي هفته اول تا پنجم پس از مصرف اتفاق افتاده و در انتهاي هفته هشتم به حد پايه خود بر مي گردد.
2. اثر بر سيستم گوارشي : دوز كم آرسنيك غير آلي با ايجاد وازوديلاتاسيون و Mild splancnic hyperemia و در نهايت ، transducation پلاسما از مويرگ ها منجر به تخريب بافتي و افزايش حركات دودي و اسهال آبكي مي شود. شروع علايم گوارشي ممكن است بسيار تدريجي باشد و در اين خصوص تهوع ، استفراغ ، بي اشتهايي و درد شكم مطرح شده است كه نياز به قطع دارو ندارند (32).
3. اثر بر كليه : اليگوري ، پروتئينوري و هماچوري از عوارض نادر آرسنيك است و به ندرت اتفاق مي افتد.
4. اثر بر پوست : گرگرفتگي ، خشكي پوست ، خارش و بثورات است كه اغلب نياز به قطع دارو نيست و با درممان هاي علامتي تسكين مي يابند. هيپرپيگمانتاسيون پشت و دست و پاها و هيپراكراتوز كف دست و پا نيز اتفاق مي افتد.
5. اثر بر سيستم اعصاب : شايع ترين اختلال نورولوژيك با آرسنيك ، نوروپاتي محيطي همراه با dyaeathesia است كه از عوارض تاخيري دارو مي باشد كه حتي پس از قطع مصرف ممكن است ديده شود. اين سندرم شبيه به سندرم گلين باره بوده اغلب قابل برگشت مي باشد و به چند ماه وقت جهت بهبود نياز دارد.
6. اثر بر خون : آرسنيك هاي غير آلي با تاثير بر استخوان موجب تغيير سلول هاي خوني به صورت آنمي ، لكوپني خفيف تا متوسط ائوزينوفيلي و حتي لكوسيتوز مي شود. برخي عوارض خوني آن ناشي از اختلال جذب اسيدفوليك است. ميلوساپرشن ناشي از آرسنيك بسيار كمتر از داروهاي سايتوتوكسيك بوده است.
7. اثر بر كبد : آرسنيك هاي غيرآلي و يا آلي مي توانند موجب انفيلتراسيون چربي در كبد و منجر به آسيب پارانشيم كبد و در نهايت افزايش ALP/ PT/SGPT/ SGOT و بيلي روبين شوند.
8. اثر بر گلوكونئوژنز : آرسنيك مي تواند با مهار پيرووات و دهيدروژناز باعث بروز يك سري تغييرات آنزيمي و هيپرگليسمي خفيف خواهد بود (34،33).
9. اثرات كارسينوژن و تراتوژن : شواهد اپيدميولوژيك بيماران بيان مي كند كه مصرف طولاني مدت آرسنيك در آب آشاميدني و يا تماس طولاني مدت با ارسنيك هاي غير آلي باعث بروز سرطان پوست ، ريه و كبد مي شود اما بايد توجه داشت كه در اين مطالعات انساني ، احتمال تماس هم زمان با ساير كارسينوژن ها وجود داشته و بنابراين ، قابل اطمينان نيست (36،35). در خانم ها در گروه سني باروري بايد توصيه شود كه در صورت مصرف تري اكسيد آرسنيك نبايد باردار شوند و بهتر است كه چنين توصيه اي به آقايان نيز انجام گيرد.
10. عارضه ديگر اين دارو هيپرلكوسيتوز است نكه تعداد WBC ممكن است به بيش از mcg10×10 برسد كه ممكن است با شيمي درماني بهبود يابد اما اين عارضه با مصرف ATRA بيشتر از آرسنيك ديده مي شود.
در مجموع ، شايع ترين عوارض dizziness ، سبكي سر و هيپوتانسيون حين انفوزيون ، هيپوكالمي ، هيپومنيزمي ، خستگي ، واكنش هاي پوستي به صورت بثورات خارش دار ، دردهاي عضلاني ، هيپرگليسمي خفيف ، تهوع ، استفراغ و اسهال مي باشد كه همگي قابل برگشت و غير وابسته ببه دوز هستند و نيازي به قطع دارو در اين موارد نيست.
جدي ترين عارضه تر ي اكسيد آرسنيك ، APL differentiation syndrome است كه با علايم اوليه اي نظير افزايش وزن ( به علت احتباس آب و نمك ) ، ديس پنه ، تب ، دردهاي عضلاني استخواني همراه است و علايم بعدي اين سندرم ديسترس تنفسي پيش رونده ، انفيلتراسيون ريوي، پلورال افيوژن ، نارسايي كليوي عيپوتانسيون و مرگ مي باشد (38،37).
اين سندرم در مراحل اوليه ـ در صورت تشخيص ( افزايش وزن ، تب ، ديس پنه ) ـ به درمان با كورتيكواستروييدها به خوبي پاسخ مي دهد. براي اين منظور مي توان از دگزامتازون 10 ميلي گرم دو بار در روز به مدت 3 روز و يا تا رفع علايم استفاده كرد. اكثر بيماران حين درمان اين سندرم نيازي به ثطع دارو پيدا نمي كنند ، در عين حال كه دگزامتازون اثري بر اثر بخشي تري اكسيد آرسنيك نخواهد داشت. اين عارضه با مصرف ATRA هم وجود دارد. (46 ـ 39 ).
