نقش ويتامين ها در بهداشت پوست
در دهه گذشته طيف وسيعی از محصولات بهداشتی و زيبايی پوست که حاوی ويتامين های مختلف هستند توليد شده است . هدف از استفاده اين مواد ، بهبود ظاهر و زيبايی و حتی حفظ سلامتی پوست است .
نياز برای رسيدن به نتايج قابل مشاهده و واقعی در پوست بر اثر استفاده از اين مواد ، سبب شده تا اين صنعت رشد قابل ملاحظه ای پيدا کند
ويتامين ها چه هستند ؟
ويتامين ها مواد مغذی مورد نياز انسان هستند که از طريق غذا وارد بدن انسان می شوند و برای حفظ سلامتی انسان ضروری هستند . چنين به نظر می رسد که استفاده از ويتامين ها به صورت موضعی برای پوست لازم است چون پوست شديدا ً در معرض عوامل آسيب پذيری چون نور خورشيد است . يکی از مهم ترين اثرات مفيد ويتامين ها خاصيت ضد اکسيده شدن آن می باشد که برای جلوگيری از پيری مفيد است . از طرف ديگر ويتامين ها می توانند باعث تحريک کلاژن سازی شوند و لايه شاخی پوست را نرم تر نمايند و از تيره شدن پوست جلوگيری کنند .
 ما در نظر داريم در اين مبحث به ذکر خواص تعدادی از ويتامينها بپردازيم :
 ويتامين A
سال ها از ويتامين A در مواد آرايشی – بهداشتی استفاده می کردند اما در سال 1984 توسط « کليگ من » اثرات جوان کننده ترتينوئين که يکی از مشتقات ويتامين A است ، شرح داده شد. اثرات مفيد ترتينوئين در تمام مقالات به اثبات رسيده است . اثرات بيولوژيکی اين ماده سبب شده که اين ويتامين به عنوان دارو شناخته شود و استفاده از آن در مواد آرايشی بهداشتی ممنوع و فقط با تجويز پزشک مصرف شود . رتينول يکی ديگر از مشتقات ويتامين A است که توسط صنايع آرايشی – بهداشتی به مواد آرايشی اضافه شده و سبب افزايش ضخامت لايه شاخی پوست و در نتيجه سبب رفع چين های صورت می شود .
 ويتامين C
ويتامين C نيز در آب ، محلول است و در ميوه ها و سبزيجات تازه وجود دارد . اين ويتامين اثر مهم ضد اکسيدکنندگی دارد و سبب توليد کلاژن می شود . اين ويتامين به مواد آرايشی – بهداشتی اضافه می شود زيرا خاصيت ضد اکسيدکنندگی آن سبب رفع لکه های پوست و جلوگيری از پيری زودرس می شود و از طرف ديگر توليد ويتامينE  را افزايش می دهد . اين ويتامين سبب کاهش قرمزی پوست ناشی از آفتاب و نيز کاهش عوارض آفتاب سوختگی می شود . اثر ضد التهابی اين ويتامين تأثير مفيدی در درمان بيماری هايی چون اگزما و سپوريازيس دارد
... ويتامين E
اين ويتامين در چربی محلول است و در دانه های روغنی خشکبار و بسياری از روغن ها يافت می شود . سال ها است که اين ويتامين را به عنوان داروی ضد پيری می شناسند و در موارد آرايشی – بهداشتی استفاده می کنند . کاهش قرمزی ناشی از نور خورشيد ، کاهش ورم آفتاب سوختگی از اثرات مفيد آن است و کاهش قابل ملاحظه چين و چروک پوست در اثر استفاده موضعی آن ثابت شده است . 
ويتامين K
اين ويتامين در روده انسان توليد می شود و توليد آن نياز به مصرف سبزيجات تازه دارد . اين ويتامين برای انعقاد خون ضروری است اما استفاده از موارد موضعی آن در کاهش خون مردگی ناشی از ضربات و نور خورشيد موثر است . اين ويتامين همچنين در کاهش تيرگی زير پلک که علت عروقی دارد نيز موثر می باشد .
نتيجه گيری :
اثرات مفيد ويتامين ها در مواد آرايشی – بهداشتی ثابت شده است ، اما همانگونه که ذکر شد بعضی از اقلام اين ويتامين ها دارو می باشند و چون استفاده غلط از آن ها سبب التهاب پوست می شود نحوه استفاده از آن بايد توسط پزشک تجويز شود . هم چنين شکل های ساختمانی مختلفی از اين ويتامين ها در صنايع آرايشي- بهداشتی استفاده می شود که ممکن است با شکل خوراکی آن تفاوت داشته باشد . بنابراين استفاده خودسرانه اين ويتامين ها به صورت موضعی توصيه نمی شود ، مثلاً ممکن است حل کردن قرص خوراکی ويتامين C در آب و زدن آن به صورت ، نه تنها هيچ فايده ای نداشته بلکه به علت وجود مواد ديگری در آن قرص ها سبب ايجاد حساسيت شود . ميوه های مختلف نيز در حاليکه دارای ويتامين های گوناگون هستند ، حاوی ترکيباتی می باشند که می توانند ايجاد حساسيت های پوستی کنند . بنابراين استفاده موضعی از عصاره ميوه ها و يا حتی خود ميوه ها اصلاً توصيه نمی شود .
در عين حال مصرف خوراکی انواع ميوه ها ، سبزيجات تازه و خشکبار می تواند در حفظ سلامتی پوست و نيز جلوگيری از بروز لکه های صورت و بدن پيشگيری از پيری زودرس موثر باشد