سرنوشت ویتامین C در بدن
بیشتر اطلاعات در ارتباط با متابولیسم، حوضچه ذخیره ای (مقدار قابل دسترس در بدن) و جذب روده ای ویتامین C در بدن بر اساس مطالعات انجام گرفته توسط محققین آمریکایی و سوئدی با استفاده از اسکوربات نشان دار شده با رادیو ایزوتوپها (3H , 14C) بدست آمده است (84).
جذب:
ویتامین C براحتی از دستگاه گوارش جذب می شود اگر چه مکانیسم و محل آن در حیوانات مختلف متفاوت است. در خوکچه هندی و انسان، این ویتامین در روده با مکانیسم انتقال فعال وابسته به سدیم و نیازمند به انرژی جذب می شود. در این گونه ها ، محل جذب قسمت انتهایی روده کوچک است در حالی که رت بالاترین جذب را در ایلئوم و از طریق جذب غیرفعال دارد (6). اگر چه نشان داده شده که در انسان جذب این ویتامین به مقدار کمی در دهان، معده و قسمت ابتدایی روده کوچک هم صورت می گیرد(115).گمان می رود گونه هایی که مستهد اسکوروی نیستند دارای مکانیسم جذب از نوع انتشار باشند (6). جذب ویتامین C از دستگاه گوارش سریع و با کفایت بوده ویتامین جذب شده به سرعت با اجزای داخل و خارج سلولی به تعادل می رسد _90). در همین راستا مطالعات نشان می دهد که جذب روده ای اسکوربات وابسته به دز و اشباع شدنی است (84).
از نکات قابل توجه، وجود محدودیت در جذب روده ای این ویتامین است. در انسان قدرت جذب روده ای این ویتامین با 3 گرم اشباع می شود و از طرف دیگر مقادیر بیش از این حد می تواند به عنوان مسهل عمل کند. بنابراین برای جلوگیری از دفع بیشتر اسید اسکوربیک در مواقع مصرف دزهای بالا، بهتر است هر 3 ساعت یکبار، 1 گرم از آن مصرف شود. در ضمن جذب ویتامین C تحت شرایط خاصی مانند وجود اسهال، ممکن است محدود گردد (6).
انتشار:
اسید اسکوربیک بطور گسترده در تمام بافتها پخش می شود ولی غلظت آن در تعدادی از بافتها بالاتر است. در تمام بافتها در مقایسه با پلاسما غلظت بیشتری از اسید اسکوربیک و اسید دهیدرواسکوربیک وجود دارد. عموماً نسبت اسید دهیدرواسکوربیک به اسید اسکوربیک نیز در تمامی بافتها بالاتر از پلاسماست. اسید اسکوربیک در PH فیزیولوژیک تقریباً به طور اسکوربیک PH فیزیولوژيک تقریباً به طور کامل یونیزه می شود در حالیکه اسید دهیدرواسکوربیک غیر یونیزه باقی می ماند. بر این اساس اسید دهیدرواسکوربیک در مقایسه با اسید اسکوربیک بهتر از غشای سلولی عبور می کند، بطوریکه نشان داده شده در بدن، کلیه با اکسید کردن ویتامین C به شکل غیر قابل یونیزه و قابل نفوذ به غشاء در انتشار آن صاحب نقش هستند. از طرف دیگر مطرح است قبل از اینکه اسد دهیدرواسکوربیک توسط بافتها برداشت یا وارد سلولهای خونی شود، ضرورتاً بایستی به اسید اسکوربیک احیا شود (6و150).
مطالعات نشان می دهد که انتقال اسید اسکوربیک به بافتهایی مانند سیستم اعصاب مرکزی، سلولهای ریه، سلولهای قشر غده آدرنال، جفت و شبکیه چشم از طریق فعال صورت گرفته و اشباع شدنی است (128).
بالاترین مقادیر اسید اسکوربیک در بافتهای غده ای و پایین ترین آن درعضلات و چربیهای ذخیره یافت می شوند. در بررسیهای انجام گرفته بر روی نمونه های پس از مرگ در انسان بالاترین عیار ویتامین C در غدد آدرنال و غده هیپوفیز یافت شده است. همچنین در طحال، کبد و مغز نیز حضور مقادیر بالایی مشاهده شده است. غلظت این ویتامین در لکوسیتها و پلاکتها خیلی بالاتر از پلاسما و اریتروسیتها است. مقدار اسکوربات در غده هیپوفیز، غدد آدرنال ، چشم ها و لکوسیتها، 100-10 برابر بیشتر از پلاسما است. در میان لکوسیتها، مقدار اسکوربات لنفوسیتها 3-2 برابر بیشتر از نوتروفیلها است. در جدول زیر مقدار ویتامین C بر حسب میکرومول در هر 100 گرم از مایعات و بافتهای بدن انسان ارائه شده است (6 و 84).
هریس وری در غدد آدرنال یک گاو نر مقادیر زیادی از ویتامین C یافتند که  آن به ترتیب در بخش های مرکزی و قشری متمرکز شده بود. بر اساس مطالعات انجام شده توسط فیلیپس و استر عضلات صاف رحم حاوی مقادیر بیشتری از ویتامین C در مقایسه با عضلات اسکلتی بودند. در هیپوفیز قدامی هم مقادیر بالایی از اسید اسکوربیک وجود دارد ولی در تیروئید، پانکراس، پستان، کبد و کلیه ها نسبت به غده هیپوفیز قدامی مقدار کمتری از این ویتامین وجود دارد (68).
بیسکند و گلیک مقدار اسید اسکوربیک جسم زرد را در مراحل مختلف سیکل جنسی و در طول آبستنی مطالعه کردند و مقادیر بالایی از آنرا در اوج فاز لوتئال (میلی گرم بر گرم4/1) یافتند اگر چه در آبستنی مقدار ویتامین C جسم زرد مستمراً بالاتر بود (میلی گرم بر گرم 2/2-5/1). میزان ویتامین C جسم زرد آتروفیه شده مشابه با بافت تخمدان نرمال است (میلی گرم بر گرم39/0-31/0). این محققین وجود یک ارتباط بین اسید اسکوربیک و سنتز پروژسترون را مطرح کردند (68).
ناسچف و جیورجیف مقدار متوسط ویتامین C را در بافتهای مختلف گاو و گوساله به شرح زیر اعلام داشتند (68).
دوراک و همکاران غلظتهای بافتی اسید اسکوربیک را در گوساله هایی که با جیره فقیر از ویتامین C تغذیه می شدند مورد مطالعه قرار دادند و غلظت متوسط آنرا در کبد و غده آدرنال به ترتیب 31/0 و 47/1 میلی گرم در هر گرم بافت یافتند. گوساله هایی که جیره نرمال دریافت می کردند، در کبد آنها مقادیر بالایی از اسید اسکوربیک یافت شد ولی در غده آدرنال آنها غلظت اسید اسکوربیک کمتر بود (68).
لرز و همکاران با اندازه گیری غلظت متوسط اسید اسکوربیک در کبد و غدد آدرنال در طول سال اعلام داشتند که این غلظتها بطور قابل توجهی تحت تأثیر تغییرات فصلی قرار نمی گیرد. برکت در مطالعه ای، متوسط غلظت اسید اسکوربیک در غده هیپوفیز گاوان مورد آزمایش را 1/137 میلی گرم در 100 گرم بافت گزارش کرد (68).
آلاوارد و همکاران در یک بررسی بر روی 10 راس اسب به اندازه گیری مقادیر اسید اسکوربیک در 13 بافت مختلف پرداختند که مقادیر آن بر حسب میکروگرم در هر گرم از بافت مرطوب به شرح زیر است