متابولیسم و دفع ویتامین C:
متابولیسم و دفع ویتامین C در حیوانات مختلف متفاوت است. با استفاده از مواد نشاندار (14C) مشخص شده که در حیوانات، بطور قابل ملاحظه ای گروه کربوکسی نشاندار اسید اسکوربیک به C02 تبدیل می شود (6). راه دفع در بیشتر پستانداران از طریق اکسیداسیون کامل آن به Co2 است (48). بطوریکه در خوکچه هندی، پس از تجویز اسید اسکوربیک نشاندار، عمده آن از راه بازدم تنفسی و بصورت Co2 نشاندار دفع شده و دفع ادراری و مدفوعی نقش کمی در این بین ایفاء می کنند (6). در پریماتها راه دفع عموماً ادراری است. استرس می تواند موجب تغییر راه دفعی در پریماتها شده و باعث افزایش اکسیداسیون و تبدیل اسید اسکوربیک به دی اکسید کربن گردد (48).
اسید اسکوربیک در روند متابولیسم خود ابتدا بوسیله تعدادی از واکنشهای آنزیمی با غیر آنزیمی به دهیدرواسکوربات تبدیل می شود. حلقه لاکتون تحت تأثیر آنزیمها شکسته شده و به یک ترکیب واسطه ای ناپایدار یعنی 2 و 3 دی کتوگولونیک اسید تبدیل می شود که تحت تأثیر یک دکربوکسیلاز به Co2، L ـ گزیلونات و D ـ گزیلونات تبدیل می شود (به مبحث سنتز اسید اسکوربیک مراجعه شود).(6)
در انسان راه اصلی دفع متابولیتهای اسید اسکوربیک، ادرار است (6). در انسان2 73 در صد از یک دز فارموکولوژیک اسید اسکوربیک در طول 24 ساعت از راه ادرار دفع می شود (150). در یک بررسی با تجویز داخل وریدی اسید اسکوربیک نشاندار، در عرض 10 روز، 45-36 درصد از دز تجویز شده از راه ادرار دفع گردید و همینطور 42 درصد از دز اصلی بصورت اگزالات از ادرار جدا شد. بنابراین در مصرف فیزیولوژیک اسید اسکوربیک در افراد بالغ نرمال و تعدادی از حیوانات ، متابولیت اگزالات حدود  تا کل دفع روزانه اگزالات ادراری (میلی گرم 50-40) را تشکیل می دهد و بقیه اگزالات از تجزیه گلی سین و غذای مصرفی حاصل می شود. در مواقع استرس، بعلت افزایش مصرف ویتامین C سرعت تبدیل آن به اگزالات افزایش می یابد (6، 9، 128). مطالعات نشان می دهد که افراد سنگ ساز بایستی از دریافت مقادیر زیاد اسکوربات خودداری کنند. بیماران مبتلابه اختلال عملکردی کلیه و بیمارانی که برای مدت طولانی تحت انجام عمل دیالیز قرار دارند نیز بایستی از مصرف مقادیر زیاد ویتامین C اجتناب ورزند چون مصرف مداوم مقادیر بالا از آن منجر به تولید اگزالات بیشتر می شود که این افزایش همراه با کاهش PH ادرار امکان رسوب آن در مجاری ادراری را فراهم می آورد (128). در یک بیمار مبتلا به سندرم نفروتیک بعد از تجویز یک دز اسید اسکوربیک به میزان 45 گرم به طریق داخل وریدی، اکسالات نفروتوکسیکوزیس ایجاد شده است (19).
در بیشتر افراد سالم مصرف مقادیر زیاد از این ویتامین به عنوان یک ریسک فاکتور برای تشکیل سنگهای اگزالات کلسیم مطرح نیست. به هر حال در مطالعه ای که توسط کرهن و همکاران در سال 1996 صورت گرفته مشخص شده که هیچ ارتباطی بین دریافت مقادیر بالا از ویتامین C و سنگهای کلیوی وجود ندارد (50). قبلاً چنین مطرح می شد در صورتی که مقادیر زیادی ویتامین C مصرف شود، بر حجم توبولی آن افزوده شده و بدنبال آن جذب مجدد اسید اسکوربیک افزایش می یابد و به علت مهار رقابتی باعث کاهش جذب مجدد اسید اوریک و افزایش دفع ادراری آن می شود. امروزه مشخص شده که در افراد سالم و حتی در بیماران مبتلا به نقرس دریافت مقادیر زیادی اسید اسکوربیک تأثیری بر دفع ادراری اسید اوریک ندارد (128).
آدیر و همکاران گزارش کرده اند که تجویز مقادیر زیاد اسید اسکوربیک در یک دوره زمانی چند روزه (6روزه)در بز باعث ایجاد اکسالات نفروتوکسیکوزیس شده است (19). آستانه دفع کلیوی اسید اسکوربیک در انسان، 15-8 میکروگرم در میلی لیتر است و هر گاه عیار اسید اسکوربیک پلاسما بیشتر از این آستانه باشد ویتامین C به مقدار زیادی از کلیه دفع می شود. وقتی بدن از اسید اسکوربیک اشباع می شود، عیار پلاسمایی آن تقریباً در حد آستانه کلیوی خواهد بود بطوریکه اگر مقادیر زیادی ویتامین در این زمان به بدن برسد قسمت اعظم آن وارد ادرار می شود بالعکس وقتی بافتها از ویتامین C اشباع نباشند عیار پلاسمایی آن پایین می افتد و دریافت ویتامین در این زمان به دفع اندک یا عدم دفع از کلیه منتهی خواهد شد 06). بطور کلی می توان گفت که متابولیسم اسکوربات در بدن بصورت تطابقی (سازشی) بوده و تابع روند هوموستاتیک است یعنی در مواقع دریافت کم آن، ویتامین در بدن حفظ می شود و غلظت اسکوربات ادراری سریعاً به حد غیرقابل تشخیص تنزل می یابد و در صورت دریافت زیاد آن از راه  ادرار دفع می شود (84).
در ارتباط با قدرت احتباس اسید اسکوربیک در بافتها در خوکچه هندی نشان داده شده که کبد، کلیه ، ریه ها، طحال و عضلات زودتر ذخایر خود را از دست داده و مغز، غدد بزاقی تحت فکی و بیضه ها اسید اسکوربیک را برای مدت بیشتر حفظ می کنند (6).
مطالعات نشان داده که در گوساله، ریه به عنوان منبع ذخیره از اسید اسکوربیک با قدرت فراخوانی سریع مطرح می باشد ولی در شرایطی مانند استرس که دسترسی هر چه سریعتر به اسید اسکوربیک ضرورت دارد، از کفایت کمتری برخوردار است. در مقابل، کبد و عضلات یک منبع ذخیره ای قابل توجه از اسید اسکوربیک دارند. اما سرعت فراخوانی آن کم است (150). آنچه امروزه مشخص شده این است که غلظت اسکوربات در بدن و بافتها عمدتاً در 2 نقطه تنظیم می شود (84).
1- کلیه ها که باعث حفظ اسکوربات بدن از طریق جذب مجدد در توبولها شده و باعث دفع مقادیر زیادتر از حد آستانه کلیوی می شوند.
2- جذب روده ای که وابسته به دز بوده و اشباع شدنی است.
البته مدارکی که وجود دارد که راه دیگری هم در هوموستاز اسکوربات مطرح است و آن کاتابولیسم اسکوربات اضافی در روده به Co2 است که از طریق بازدم تنفسی دفع می شود