فندق ( درخت )
نام درختچه اي است كه در كتب طب سنتي با نامهاي « بندق » ، « جلوز » و « جلوز » امده است به فرانسوي Noisetier commun  و Avelinier  و Coudrier commun  و به انگليسي Hazel nut tree  و  Filbert tree و Common fazel  گفته مي شود. ميوه ان فندق است كه به فرانسوي Noisette  و Aveline  و به انگليسيFilbert  و Corylus avelana  و مترادفهاي ان Corylus silvestris salisb .  و  Corylus grandis ( Drayand ) Ait.  مي باشد.
در ايران به طور كلي « فندق » گفته ميشود ولي در ارسباران و اردبيل نام محلي ان « فندخ » است . به هندي فينداك گفته ميشود.
مشخصات
فندق درختچه اي است به ارتفاع 5 متر با جوانه هاي تخم مرغي شكل برگهاي ان به ابعاد 13 – 6 × 10 – 5 سانتي متر تقريبا گرد يا بيضي متمايل به دايره ، قاعده برگها قلبي نامتقارن ، دندانه دار ، پشت برگها كركدار با دمبرگي به طور 15 – 5 ميلي متر . شاتونهاي نر فندق منفرد به طول 6 – 5 سانتي متر اويزان و گل ماده كوچك منفرد به رنگ صورتي .
ميوه ان گرد شبيه تخم مرغ كمي كروي به قطر 5/2 – 5/1 سانتي متر كه روي ان را كاسبرگهاي سبز پوشانيده است.
درخت فندق يا درختچه فندق بومي اروپا و اسياي صغير و قفقاز است و در ايران در جنگلهاي ارسباران ، استارا ، طوالش ، دينوچال ، طارم ، زنجان  و همچنين در گلي داغ به حالت خودرو ديده مي شود.
تركيبات شيميايي
از نظر تركيبات شيميايي پوست در ختچه داراي ليگنوسريل الكل ، بتولينول و سيتوسترول است . برگهي ان داراي در حدود 2 درصد ميريستروزيد اسيد و الا نتوئيك اسيد است. مغز ميوه ان از فسفر  غني است و داراي 55 – 50 درصد روغن ثابت بسيار خوشبو و معطري است.
از نظر مواد معدني وويتامين ها در هر يك صد گرم مغز فندق مواد زير وجود دارد :
اب 8/5 درصد ، پروتئين 6/12 درصد ، چربي در حدود 60 درصد ، خاكستر 5/2 درصد، كلسيم 209 ميلي گرم ، فسفر 337 ميلي گرم ، اهن 4/3 ميلي گرم ، سديم 2 ميلي گرم ، پتاسيم 704 ميلي گرم ، تيامين 46/0 ميلي گرم ، نياسين 9/0 ميليگرم ، انرژي غذايي 634 كالري و هيدرات كربن 16 درصد .
خواص -  كاربرد
در هندوستان مغز فندق تونيك و مقوي معده و مبهي است . فندق از درختان دمبلانزا مي باشد..
فندق از نظر طبيعت طبق نظر حكماي طب سنتي گرم و خشك است و تمام اعضاي درخت اعم از شكوفه و برگ ان قابض است ، بخصوص پوست و عضاي بين پوتس و مغز ان كه بسيار خشك و قابض  و يابس است ، از نظر خواص ، نيروي جنسي را افزايش مي دهد و مقوي روده ها و براي دفع سموم سرد مفيد است . اگر ناشتا يا بعد از غذا و با انجي و سداب و عسل مخلوط خورده شود ، براي گزيدن عقرب نافع است. خوردن 30 گرم ان با عسل براي سرفه مزمن ، كمك به خارج كردن اخلاط سينه و ريه ، تقويت نيروي جنسي مفيد استو بو داده ان با كمي فلفل موافق سينه و ريه و با انيسون براي خفقان ، سوزش مجراي ادرار ، تقويت نيروي جنسي ، دفع سموم سرد و زهر عقرب مفيد است. ضماد پوست سوخته ان با پيه خوك براي جلوگيري از ريزش مو ساييده ان با روغن زينتون براي رفع موي زايد در پلك چشم نافع است.
اسراف در خوردن ان ايجاد باد  و نفخ مي كند . مضر معده است و قي ايجاد ميكند ، براي رفع ان سرد مزاجان بايد با اب و عسل و گرم مزاجان با سكنجبين بخورند. مغز سفيد بي پوست نازك ان زود هضم و غير مقشرو با پوست ان شكم را بند مي اورد و سردرد ايجاد ميكند. براي رفع ناراحتي ان بايد شكر خورده شود ممقدار خوراك ان تا 80 گرم است.  در استعمال خارجي اگر جوشانده 50 گرم پوست درخت فندق در هزار گرم اب مخلوط و با سركه جوشانده شود براي درمان زخم هاي واريسي بسيار نافع است. خوردن جوشانده 20 گرم پوست در هزار گرم اب براي تنظيم قاعدگي و قطع خون در فواصل قاعده اگي مفيد است.
روغن فندق گرم و خشك است وبراي سرفه سرد ودرد سينه و كبد كه از سردي باشد و ماليدن ان براي رفع سموم گزيدن عقرب و رتيل نافع است. پوست سبز فندق بسيار قابض و يابس است و همين طور اگر يك گرم غشاي نازك بين پوست و مغز ان خورده شود اسهال كهنه را قطع ميكند.
فندق براي پايين اوردن فشار خون مفيد است و چون مواد قندي ان كم است و در عين حال مواد معدني قابل ملاحظه اي دارد براي اشخاص مبتلا به بيماري قند ، مغز مناسبي است.
« چغاله فندق » يا « ميوه فندق سبز » و تازه با پوست را به فرانسوي Coquerelle  و به انگليسي Fresh hazelnut  گويند . از ان به صورت كنسرو در سركه يا ترشي چغاله فندق استفاده مي شود وخيلي مفيداست.