خاکشی (خاکشیر)
DescureaniaSophiaWebbetBerth
مشخصات گیاه :
گیاهی علفی از خانواده شلغم ( Brassicaceae) می باشد که از دانه های ریز به رنگ زرد تیره یا قهوه ای روشن تشکیل شده است و سطحی ناصاف به شکل بیضی دارد و یک راس آن بریده و دارای حلقه ای قهوه ای رنگ شفاف است و دانه های خشک شده گیاه مورد استفاده می باشد .
موارد استفاده :
به عنوان رفع گرما زدگی ، ملین حجیم کننده استفاده می گردد.
آثار فارماکولوژیک :
خاکشی از دسته ملین های تشکیل دهنده مدفوع حجیم است و از طریق جذب آب
باعث افزایش حجم و رطوبت مدفوع می گردد . دانه های خاکشی را در طب سنتی علاوه بر این برای اسهال ، بالاخص در کودکان به کار می برند.
مقدار مصرف :
4 تا 8 گرم از دانه با کمی آب سرد میل شود.
منع مصرف و عوارض جانبی :
فر آورده های حجیم کننده را نباید برای بیمارانی که سابقه فشردگی مدفوع ، انسداد روده یا فقدان نیروی طبیعی کولن دارند ، تجویز کرد .
مصرف زیاد آن ممکن است سبب افزایش موقتی نفخ شکم شود . مواردی از واکنش افزایش حساسیت نیز گزارش شده است . خطر انسداد روده یا مری با فشردگی مدفوع به ویژه در صورتی که خشک شود ، وجود دارد . بنابراین باید آن را همراه با مقدار کافی مایع مصرف کرد و قبل از خواب نیز نباید مصرف شود
خاكشير گياهي است علفي يكساله يا دو ساله كه ارتفاع ساقه آن تا يك متر نيز مي رسد . پائين گياه كرك دراست در حاليكه بالاي آن بدون كرك مي باشد .
تخم اين گياه كه همان خاكشير است ريز و كمي دراز و معمولا به دو رنگ وجود دارد يكي از آنها قرمز كه داراي طعم كمي تلخ است و ديگري برنگ قرمز تيره مي باشد .
تركيبات شيميايي:
خاكشير داراي تعدادي اسيد چرب مانند اسيد لينوئيك ،‌اسيد لينولنيك ، اسيد اولئيك ،‌اسيد پالمتيك و اسيد استئاريك مي باشد . ضمنا در خاكشير اسانس روغن فراري وجود دارد كه داراي مواد بنزيل و ايزوسيانات است
خواص داروئي:
خاكشير از نظر طب قديم ايران گرم و تر است .
1)التيام دهنده زخم و جراحات است .
2)جوشانده خاكشير براي رفع اسهال هاي ساده و رفع ترشحات زنانگي مفيد است .
3)خاكشير ادرار آور است .
4)خاكشير تب بر است .
5)براي دفع كرم مفيد است .
6)التهاب كليه را برطرف مي كند.
7)سرخك و مخملك را دوا مي كند .
8)خاكشير صدا را باز مي كند .
9)براي از بين بردن كهير و التهابات پوستي از خاكشير استفاده كنيد .
10)از گلها و برگهاي گياه مي توان براي رفع بيماري ناشي از كمبود ويتامين C استفاده كرد .
11)سنگ كليه را دفع مي كند.
12)براي دفع سنگ كليه مي توان خارشتر ،‌خاكشير و ترنجبين را با هم مخلوط كرده وصبح ناشتا خورد .
13)براي برطرف كردن جوشهاي صورت كه بعلت خوردن چربي و شيريني زياد ايجاد مي شود بايد جوشانده يك قاشق ترنجبين را با دو قاشق غذاخوري خاكشير مخلوط كرده و هر روز صبح ناشتا بمدت دو هفته آنرا ميل ميل كنيد تا جوشها از بين برود.