ورزش و فعاليت روزانه از تشكيل سنگ‌هاي ادراري پيشگيري مي‌كند
يك ارولوژيست و جراح مجاري ادراري با بيان اين كه سنگ‌هاي ادراري در كشورهاي مناطق سردسير و معتدل نسبت به مناطق گرمسيري شايعتر است، بيان كرد: كشور ما جز كشورهايست كه شيوع سنگ در آن بالاست.
دكتر محسن طاهري محمودي در گفت‌وگو با خبرنگار «بهداشت و درمان» خبرگزاري دانشجويان ايران، با اشاره به اين كه سنگ‌هاي دستگاه ادراري از بيماريهاي شايع در كشور هستند، گفت: حدود 5 درصد افراد جامعه مبتلا به سنگ‌هاي ادراري هستند و سنگ در تمام سنين و در هر جنس مي‌تواند تشكيل شود.
وي با اشاره به اين كه سنگ‌هاي ادراري علاوه بر علايم مختلف عوارض مهمي دارند، افزود: مهمترين آن عفونت‌هاي ادراري، انسداد مسير ادرار و آسيب رسيدن به كليه‌هاست. وي عامل ژنتيك را در ايجاد سنگ‌هاي ادراري مهم دانست و خاطرنشان كرد: در بعضي از خانواده‌ها انسداد سنگ سازي نسبت به ساير افراد بيشترست و معمولا اكثر افرادي كه مبتلا به سنگ هستند سابقه سنگ را در يك يا چند نفر از افراد فاميل خود ذكر مي‌كنند.
اين جراح اضافه كرد: بنابراين در شرايط مساوي از نظرمحيطي و تغذيه در بعضي از خانواده‌ها شيوع سنگ بالاترست.
وي تصريح كرد: البته لازم به ذكر است كه اين مسأله به صورت ارثي منتقل مي‌شود يعني اگر پدري مبتلا به سنگ بود دليلي ندارد كه حتما يكي از فرزندانش مبتلا به سنگ شود.
وي با بيان اين كه سنگ‌هاي ادراري در مردان بيشتر ديده مي‌شود، به ايسنا گفت: نسبت ابتلا 3 به يك است.
اين ارولوژيست با تاكيد بر اين كه تنها يك عامل به تنهايي در تشكيل سنگ نقش ندارد، خاطرنشان كرد: مثلا در فردي كه سابقه فاميلي داشته باشد و مايعات كمي مصرف مي‌كند احتمال سنگ‌سازي افزايش مي‌يابد.
دكتر طاهري اگزالات كلسيم، سنگ‌هاي عفوني، فسفات كلسيم و اسيد اوريكي را از سنگ‌هاي شايع دستگاه ادراري دانست و در ادامه با بيان اين كه اگزالات كلسيم شايعترين نوع سنگ است، افزود: سنگ‌هاي عفوني در شرايطي كه عفونت‌هاي مزمن دستگاه ادراري وجود داشته باشد ايجاد مي‌شوند.
وي اضافه كرد: سنگ‌هاي اسيد اوريكي در افرادي كه رژيم با پروتئين بالا مصرف مي‌كنند، از مايعات كم استفاده مي‌كنند و تعريق زياد دارند مي‌تواند ايجاد شوند. يا در افرادي كه اسيد اوريك خون بالاست مثل نقرس، سنگ‌هاي فسفات كلسيم نوع ديگري از سنگ‌هاي كلسيمي است كه معمولا در ادرار قليايي تشكيل مي‌شود و در بعضي از بيماريهاي كليوي اين سنگ‌ها تشكيل مي‌شود.
دكتر طاهري با بيان اين كه مصرف كم مايعات احتمال تشكيل سنگ را افزايش مي‌دهد، تصريح كرد: فقط در بيماران كه قبلا سابقه سنگ داشته‌اند يا در افرادي كه در فاميل خود سنگ داشته‌اند مصرف مايعات به مقدار زياد توصيه مي‌شود.
وي با بيان اين كه با توجه به نوع سنگ، مواد غذايي مختلف در شكل‌گيري آن دخالت دارند، اظهار كرد: مواد پروتئيني در تشكيل سنگ‌هاي اسيد اوريكي، اگزالات و كلسيمي دخالت به سزايي دارند.
اين ارولوژيست ادامه داد: افرادي كه شغل‌هاي نشسته دارند و فعاليت بدني كمتري دارند بيشتر در معرض تشكيل سنگ هستند.
دكتر طاهري با اشاره به اين كه سنگ‌ها علايم باليني مختلفي دارند، تصريح كرد: گاهي اوقات سنگ هيچ علامتي ندارد و به صورت اتفاق از طريق سونوگرافي مشخص مي‌شود سنگ‌هاي كليوي معمولا يا بدون درد هستند و يا درد خفيف در ناحيه پهلوها ايجاد مي‌كنند كه ممكن است با كمر درد اشتباه شود.
وي در خصوص علايم سنگ‌هاي حالب به ايسنا گفت: سنگ‌هاي حالب (سنگ‌هايي كه بين كليه و مثانه در داخل لوله حالب قرار مي‌گيرند) معمولا با درد شديد همراه هستند كه به آن كوليك رنال گفته مي‌شود درد غيرقابل تحمل داشته و فقط با تزريق مسكن و يا دفع سنگ برطرف مي‌شوند.
وي اضافه كرد: سنگ‌هاي مثانه معمولا با درد همراه نيست، اما باعث ايجاد علايم تحريكي مثانه مثل سوزش ادرار و تكرر ادرار مي‌شوند.
وي با بيان اين كه يكي از علايم مشترك سنگ‌ها بدون توجه به محل آن وجود خون در ادرار است، اظهار كرد: اگر فردي دردهاي مبهم در ناحيه پهلو دارد، يا علايم ادرار مثل وجود خون در ادرار يا سوزش و تكرر ادرار لازم است به يك پزشك متخصص كليه مراجعه و تحت بررسي قرار گيرد بخصوص در افرادي كه سابقه فاميلي دارند.
اين ارولوژيست افزود: تشخيص سنگ براساس علايم باليني بيمار، معاينه بيمار توسط پزشك، سونوگرافي و راديوگرافي از كليه‌ها و مثانه و در مواردي هم سي‌تي اسكن است.
دكتر طاهري يكي از نكات مهم در سنگ‌هاي ادراري را عود مجدد سنگ عنوان و خاطرنشان كرد: تعداد زيادي از بيماران بعد از ابتلا به سنگ مجددا در آينده سنگ جديد تشكيل خواهند داد. وقتي سنگ تشكيل مي‌شود اقدامات درمان دارويي يا رژيم غذايي و مايعات نمي‌تواند باعث حل شدن و از بين رفتن سنگ شود. در اين حالت يا بايد سنگ خود بخود دفع شود يا اقدام درماني سنگ شكني و جراحي انجام شود.
اين ارولوژيست با بيان اين كه پيشگيري از تشكيل مجدد سنگ بسيار حايز اهميت است، افزود: اگر فردي نوع سنگ او مشخص شده است بايد بر اساس آن رژيم غذايي خاصي مصرف كند، مثلا اگر سنگ بيمار اسيد اوريكي بوده محدوديت در مورد پروتئين و حبوبات توصيه مي‌شود، اگر نوع سنگ اگزالات كلسيم بوده محدوديت در مواد غذايي حاوي اگزالات داده مي‌شود. مثل آجيل، شكلات، كاكائو، اسفناج، ريواس، گوجه فرنگي، فلفل نوشابه، چاي پررنگ.
وي با بيان اين كه محدوديت كلسيم در سنگ‌هاي كلسيمي وجود ندارد، به ايسنا گفت: مساله مهم اين است در انواع سنگ محدوديت كلسيم توصيه نمي‌شود و در مورد سنگ‌هاي كلسيمي آنچه باعث تشكيل سنگ مي‌شود غلظت اگزالات ادرار است نه كلسيم. بنابراين در افرادي كه سابقه سنگ كلسيم داشته‌اند لبنيات نيز محدود نمي‌شود.
طاهري اظهار كرد: در مورد مصرف آب در تمام انواع سنگ مصرف زياد و با فواصل كم توصيه مي‌شود
(مثلا هر دو ساعت به ميزان دو ليوان) و درهنگام خواب هم دو ليوان.
وي تصريح كرد: البته منظور از آن مصرف هرگونه مايعات كه حجم ادرار را زياد كند، مثل ماءالشعير ميوه‌هاي آب‌دار مثل هندوانه، چاي كمرنگ و آب آشاميدني است.
وي اظهار كرد: يكي ديگر از عوامل پيشگيري كننده، تحرك و فعاليت است و ورزش و فعاليت نه تنها به رفع سنگ كمك مي‌كند بلكه از تشكيل مجدد سنگ نيز جلوگيري مي‌كند.
طاهري در پايان خاطرنشان كرد: تشخيص و درمان به موقع عفونت‌هاي ادراري مي‌تواند از تشكيل سنگ‌هاي عفوني پيشگيري كند.