تغذيه در بيماران ESRD - « نارسايي تحت درمان با دياليز»
آب و الکتروليت ها :
زماني بيمار نياز به دياليز دارد که دفع مواد ( GFR ) به حداقل ميزان مي رسد و پس از چند ماه اوليه دياليز GFR به کمترين حد مي رسد و بيماران کم ادرار و حتي بي ادرار مي شوند لذا مصرف مايعات بيشتر موجب ادم – فشار خون- نارسايي قلب گرديده و در هنگام دياليز نيز با کم کردن حجم اضافي افت شديد فشار خون- ايسکمي قلب- آريتمي هاي مختلفه و کرامپ هاي عضلاني شديدي اتفاق مي افتد که موجب مرگ و مير بيشتر بيماران مي گردد.
توصيه مي شود با توجه به مايعات توصيه شده به جهت سوخت و ساز بدن و نيز مقدار آب موجود در غذاهاي خشک و با احتساب مايعات هدر شونده ناپيدا حداکثر 1000 سي سي مايعات در 24 ساعت مصرف شود و به زبان ساده تر در فاصله دو دياليز اضافه وزن بيمار بيش از يک و نيم کيلو تا دو کيلو نباشد.
در مورد سديم مي دانيم کليه ها فيلتراسيون  ( GFR ) 15 ميلي متر در دقيقه با افزودن FENA  « * »  = Soduim  Fraction  Excretion  سديم اضافي را هر چه بيشتر از ديستال خارج مي کند. اين قانون در مورد پتاسيم هم صدق مي کند و از فيلتراسيون (GFR ) پايين تر کليه ها قادر به دفع سديم و پتاسيم نيستند که همراه عدم دفع ادرار موجب مشکلات ذکر شده مي شوند توصيه شده است مقدار مصرف نمک در بيماران دياليزي چه همودياليزي چه دياليزي صفاقي  5/1- 1 گرم در روز باشد.
80-90 در صد پتاسيم از راه ادرار دفع مي شود و 8-10 ميلي اکي ولالن نيز از راه مدفوع خارج مي گردد در نارسايي کليه دفع گوارشي تا سه برابر افزوده مي شود به شرط آنکه اين بيماران يبوست نداشته باشند.
بيماران دچار نارسايي مزمن کليه ها در مقايسه با بيماران دچار نارسايي حاد کليه مقدار بيشتري پتاسيم در خون تحمل مي کنند و از طرفي به علت نارسايي انسولين – اسيدوز متابوليک- مصرف بتابلوکر- هيپوالدسترونسيم و هر بار هيپرکاتابوليک شدن در سير بيماري، پتاسيم بالاتري دارند و اگر چه با دياليز و يا مصرف رزين هاي تبادل کننده سديم – پتاسيم (Kayexalate ) مي توان سطح سرمي پتاسيم را پايين آورد ولي توصيه مي شود حداکثر مصرف روزانه پتاسيم 70 ميلي اکي والان باشد.
در مورد مقدار منيزيوم غذاها مشکلي ايجاد نمي شود ولي توصيه شده است روزانه 200-300 ميلي گرم منيزيوم در غذاها مصرف شود.
با هر بار همودياليز مي توان 250 ميلي گرم فسفر را از خون جدا ساخت ولي اين مقدار در مقابل مصرف فسفر که در غذاها خصوصا در مواد پروتئيني وجود دارد و با علم به اينکه 70-60 درصد فسفر خورده شده که سريعا جذب بدن مي شود بسيار ناچيز است لذا توصيه مي شود با توجه به اينکه بيشترين منابع غذايي فسفر گوشت- لبنيات و کولاها مي باشد روزانه حد اکثر 800 ميلي گرم فسفر مصرف شود که غير ممکن است لذا رژيم غذايي بايد با داروهاي لازم باند شونده فسفر همراه باشد.
 پروتئين- کالري و چربي در رژيم غذايي بيماران تحت دياليز (ESRD )
سوء تغذيه موجب کوتاهي عمر بيماران دياليزي است. متاسفانه 8-6% بيماران دياليزي دچار سوء تغذيه شديد مي شود 35-30% بيماران سوء تغذيه متوسط دارند. عوامل متعددي چون بي اشتهايي – توکسي اوري – افسردگي و اختلالات عصبي رواني ديگر که در بيماريهاي مزمن شايع است بيماران دچار نارسايي کليه در دسته بيماران کاتابوليک قرار مي گيرند.
و از طرفي با هر بار درمان مقداري از اسيد کربنه هاي آزاد « حدود 8 گرم »
از دست مي رود که در دياليزهاي جديد و دياليز صفاقي مقدار بيشتري از اسيد آمينه از دست مي رود و از طرفي با نارسايي کليه ساخت بعضي از پروتئين ها مانند کارنتين « Carnetene که امروزه نقش بزرگي را براي کاتابوليک شدن آن نسبت مي دهند» مختل مي شود و به دلائل متعدد ديگر بايد پروتئين از نوع مرغوب به اين بيماران داد البته پروتئين افزون تر خود عوارضي چون نياز به درمان بيشتر و افزايش پتاسيم و فسفر را به همراه دارد. توصيه مي شود روزانه 2/1- 1 گرم پروتئين برحسب هر کيلو وزن به بيماران داده شود « براي يک انسان 60 کيلويي حدود 150-130 گرم گوشت پخته بدون چربي و استخوان نياز است.» علت مرگ در 50% بيماران دياليزي عوارض قلبي عروقي متاثر هيپرليپيدي است.
اين بيماران دچار هيپرليپيدمي نوع IV منتشر يعني تري گليسيريد CDLVLDL  هستند براي پايين آوردن ليپيد خون اين بيماران رژيم غذايي توصيه مي شود زيرا داروهاي موجود ضد ليپيد ايجاد عوارض کبدي شديدي در اين بيماران مي کند و فقط در تري گليسيريد بالاتر از mg / dl 1000 مي توان دارو داد آن هم با دز بسيار کم اما مهم ترين مسئله در تغذيه اين دسته از بيماران کالري کافي روزانه يعني 35-30 کيلوکالري بر حسب وزن بدن است.
علاوه بر مسائل ويتامين ها که گفته شد ناگفته نماند که درمان با دياليز ويتامين ها و املاح محلول در آب را با خود مي برد لذا طبق جدول زير رژيم غذايي روزانه اين بيماران تعيين مي گردد.
جدول غذايي روزانه بيماران تحت درمان، همودياليز 12 ساعت در هفته و تحت درمان، با درمان صفاقي CAPD

کالري 35 کيلو کالري براي هر کيلو وزن شرط عدم چاقي
پروتئين 2/1- 1 گرم براي هر کيلو وزن از شروع دياليز نگهدارنده
چربي 40-30 درصد کالري بدن از چربي هاي اشباع و غير اشباع مصرف شود.
کربوهيدرات 70-60 درصد کالري بدن
فيبر 25-20 گرم
کلرورسديم افزودني 5/1- 1 گرم
پتاسيم 70-40 ميلي اکي والان
فسفر 15-10 ميلي گرم براي هر کيلووزن بدن
کلسيم 30-20 ميلي گرم براي هر کيلو وزن بدن
منيزيوم  300-200 ميلي گرم
آهن- روي 15-10 ميلي گرم ( هر کدام)
آب  1500-1000سي سي
ويتامين ها در حد مجاز « ويتامين هاي محلول در چربي ضروري نيستند.»