الگوهاي طبيعي رشد 1:
رشد طبيعي مجموعه اي ازتظاهرات فاكتورهاي هورموني ، محيطي ، تغذيه اي و ژنتيكي مي باشد . الگوي طبيعي رشد نشانه خوبي از سلامتي است . اين نكته را بايد دانست كه قد فرد بر سلامت رواني ، اجتماعي و اقتصادي وي تأثير مي گذارد . اكثر والدين پس از بروز مشكلات رواني ، اجتماعي در فرزندان كوتاه قدشان متوجه نياز اين فرزندان به مراقبت هاي پزشكي جهت درمان كوتاهي قد مي شوند .
با شناخت رشد و نمو طبيعي انسان مي توان انحرافات احتمالي از الگوهاي طبيعي رشد را شناخت . هر چند كه فرايند رشد و نمو ، را نمي توان به طور كامل از هم جدا نمود ، اما « رشد » به افزايش در اندازه بدن اطلاق مي شود  مثل افزايش قد ، در حالي كه « نمو » به تغييرات در اعمال اختصاصي شخص اشاره مي كند كه از محيط هاي هيجاني و اجتماعي اطراف تأثير مي پذيرند .
اندازه گيري قد و وزن بايستي در هر دوره اي از زندگي انجام شود و با استانداردهاي آن مقايسه گردد . اندازه گيري مكرر در فواصل زماني معين مفيد تر از اندازه گيري هاي مقطعي است ، زيرا به كمك آن ها مي توان انحراف از الگوي رشد طبيعي را تشخيص داد ، مثلا در مورد ارزيابي قد مي توان با فرمول هاي مربوطه ميزان افزايش قد هر فرد را با استانداردهاي طبيعي مقايسه و متوجه تغييرات دوره اي آن شد .
        رشد قد جنين :
 دوره اي از زندگي كه از شروع ماه سوم تا انتهاي زندگي داخل رحمي مي باشد ، دوره جنيني نام دارد . در اين دوره اعضاء و بافت هاي بدن تكامل يافته و رشد سريع بدن اتفاق مي افتد .
در دوره جنيني طول جنين را به صورت ارتفاع فرق سرتا سرين يا فرق سر تا پاشنه اندازه گيري مي كنند . اين اندازه ها معمولا با سانتي متر بيان شده و سپس با سن نوزاد تطبيق داده مي شود .
در دوران جنيني رشد قد در طي نيمه اول بارداري قابل توجه مي باشد ولي وزن بيشتر در طي 2 ماه آخر بارداري افزايش پيدا مي كند . يكي از نكات برجسته دوران جنيني كند شدن نسبي رشد سر در مقايسه با ساير قسمت هاي بدن مي باشد ، در شروع ماه سوم اندازه سر نصف طول بدن را تشكيل مي دهد . در ماه پنجم اندازه سر 3/1 بدن و در زمان تولد 4/1 طول بدن مي باشد .
بنابر اين با گذشت زمان ، رشد تنه و اندام هاي تحتاني سريع شده ، رشد سر كند تر صورت مي گيرد . در طي ماه چهارم و پنجم جنين به سرعت طويل مي شود و طول بدن به حدود 15 سانتي متر مي رسد . پس از تولد طول قد نوزاد 45 تا 55 سانتي متر و دور سر نوزاد 6/32 تا 2/37 سانتي متر است .
 
سن جنين  قد از فرق سر تا سرين
9-12 هفتگي  5-8 سانتي متر
13-16 هفتگي 9-14 سانتي متر
17-20 هفتگي 15-19 سانتي متر
21-24 هفتگي 20-23 سانتي متر
25-28 هفتگي 24-27 سانتي متر
29-32 هفتگي  28-30 سانتي متر
33-36 هفتگي  31-34 سانتي متر
37-40 هفتگي 35-36 سانتي متر
                                 
                                  1-1-  اندازه رشد نوزاد بر حسب قد دوران جنيني
 

الگوهاي طبيعي رشد 2
قد :
نوزادان سر موعد به دنيا آمده به طور متوسط در هنگام تولد 50 سانتي متر قد دارند كه بين 45-55 سانتي متر متغير است . قد نوزاد در سن يك سالگي با 25 سانتي متر افزايش به 75 سانتي متر مي رسد و در سن 3 سالگي قد كودك به طور متوسط 90 سانتي متر مي باشد كه اين ميزان در سن چهار سالگي به 2 برابر قد زمان تولد يا به طور متوسط به 100 سانتي متر خواهد رسيد . بايد توجه داشت كه متوسط افزايش ساليانه قد از چهار سالگي تا زمان بلوغ هر سال 5/4 تا 5/7 سانتي متر مي باشد . فرمول هاي محاسبه قد در سنين مختلف در جدول زير آورده شده است .
 
زمان قد ( سانتي متر )
هنگام تولد 50 سانتي متر
يك سالگي 75 سانتي متر
2 تا 12 سالگي 77+[  6× سن ( بر حسب سال ) ] سانتي متر
                       
                        2-1-  محاسبه قد در سنين مختلف ( هنگام تولد تا 12 سالگي )
 
        روش اندازه گيري قد نوزاد :
جهت دقت اندازه گيري در حالت خوابيده به دو نفر نياز است . يك نفر سر بچه را نگه مي دارد و ديگري پاهاي نوزاد را طوري نگه دارد كه كف پا ، زاويه قائمه بسازد و بعد به وسيله خط كش فاصله قله سر تا كف پا اندازه گيري مي شود .
بعد از سن دو سالگي اندازه گيري قد نوزاد را مي توان به صورت ايستاده انجام داد . ممكن است بين اندازه گيري ايستاده و خوابيده حدود 2 سانتي متر اختلاف باشد كه مربوط به وضعيت اندازه گيري است. براي اندازه گيري قد ، كودك در حالت ايستاده با پاهاي برهنه روي سطح صاف نزديك ديوار مي ايستد پس با علامت گذاري قله سر روي ديوار با متر فاصله علامت گذاري تا روي زمين را محاسبه مي كنيم .
 
 
 
 
 
 
سن دختر  پسر
هنگام تولد 48 50
سه ماهگي  59 61
شش ماهگي  65 67
نه ماهگي  70 72
دوازده ماهگي  74 75
1-3- حد متوسط طول قد نوزادان از هنگام تولد تا يك سالگي در وضعيت خوابيده

        الگوهاي طبيعي رشد3
        قد مورد انتظار در بزرگسالي :
رشد قد انسان با آهنگ و نظم خاصي صورت مي گيرد و در هر دوره داراي جهش يا كندي مي شود . در صورتي كه عوامل محيطي وقفه دهنده رشد اختلالي ايجاد نكنند در سنين كودكي مي توان ميزان قد در بزرگسالي را با توجه به اندازه قد در كودكي تشخيص داد . اين روش به ما اين امكان را مي دهد كه در صورتي كه در هر دوره اختلافي بين قد شخص با آنچه انتظار داشتيم مشاهده نموديم به فكر بررسي علت وقفه در رشد باشيم . زيرا روند رشد تدريجي است و كاملا و البته به زمان مي باشد . اختلالات رشد فقط قبل از بسته شدن صفحات رشد استخواني قابل بررسي و درمان هستند.
با توجه به تفاوت هاي رشدي ميان پسران و دختران و تفاوت سن بلوغ آن ها جداول جداگانه اي در نظر گرفته شده است . لازم به ذكر است كه اين جداول قطعي نيست و حدود ميزان قد را در بزرگسالي مشخص مي كند .
 
سن كودكي
 ( پسران ) قد بزرگسالي CM150 قد بزرگسالي CM165 قد بزرگسالي CM180
 قد كودكي  قد كودكي قد كودكي
 1 66 72 79
2 75 82 90
3 81 90 97.5
4 87 96 105
5 93.5 102.5 112
6 98.5 108.5 118.5
7 104 114 125
8 108.5 119.5 130
9 113 124.5 136
10 117 130 141