فيزيو لوژي رشد مو و مراحل رشد آن:
مو تركيبي از كراتين سفت است كه در آن يك پروتئين فيبروزه خاص براي برقراري طول -----و مقاومت نسبي مو در مقابل آسيبهاي شيميايي وجود دارد . ساقه مو زنده نيست . اما پروتئين آن به فراورده نهايي يك ساختمان زنده ديناميك به نام فو ليكول مو ميباشد .
مراحل رشد مو :
مرحله آناژن : مو در اين مرحله به طور متوسط 33 /.مياي متر در شبانه روز رشد مي كند . مدت اين مرحله براي موهاي سر تقريباً 3 سال است .
مرحله كاتاژن : مدت آن براي موهاي سر حدود 3 هفته است و فاز استراحت مي باشد . رشد مو در اين مرحله متوقف مي شود و فعاليت كراتين سازي ندارد ولي زنده است . مرحله موتوژن : مو بعد از اتمام اين مرحله مي ميرد و فقط به حالت چسبيده در فوليكول قرار دارد . اين مرحله براي موي سر تقريباً سه ماه است
بيماريهاي مو : شامل ريزش مو ، شوره سر ، ترد شدگي و شكنندگي مو ، سفيد شدن زود تر از موعد مو .
ميزان ريزش طبيعي مو در يك روز چه قدر است؟
ريزش موي سر در روز بين 50 تا 100 تار طبيعي است كه البته با تغيير فصل اين تعداد نيز ممكن است دچار تغيير شود مثلا در فصل پاييز به دليل كم شدن نور، ترشح تيروئيد كم مي‌شود و اين عامل باعث افزايش ريزش مو خواهد شد.
همان طور كه مي‌دانيد در سالهاي اخير استفاده از ژل، روغن، واكس مو و … بويژه در ميان جوانان افزايش پيدا كرده است. به عقيده شما آيا استفاده از اين مواد مي‌تواند در ريزش مو موثر باشد؟
هنوز چنين چيزي از لحاظ علمي ثابت نشده است. نظريه‌اي كه اكنون وجود دارد، مي‌گويد كه اين مواد نقش چنداني در ريزش مو يا حفظ آنها ندارند؛ اما توصيه من اين است كه بايد تا جايي كه ممكن است از مصرف چنين موادي خودداري كرد. بويژه از انواعي كه كاملا شيمياي هستند و يا بيشتر براي تبليغات تجاري به بازار عرضه شده اند.
برخي افراد عقيده دارند شانه كردن زياد موها و نيز ماساژ سر باعث تقويت ريشه مو مي‌شود. آيا اين عقيده درست است؟
خير، اين عامل نه تنها سبب حفظ موها نمي‌شود؛ بلكه بالعكس به عنوان ضربه يا ترومايي محسوب مي‌شود كه باعث ريزش موها مي‌گردد.
افرادي كه براي پرپشت كردن موهايشان سر خود را با تيغ مي‌تراشند، عقيده دارند كه اين كار در تقويت موها موثر است . نظر شما در اين باره چيست؟
اين كار كاملا اشتباه است چرا كه تغييرات در تعداد موها يك پديده كاملا داخلي است و در اثر عواملي هورموني و… رخ مي‌دهد . گرچه با كوتاه تر كردن موها به دليل اين كه شانه كردن آنها آسان تر مي‌شود و نيز هنگام آرايش مو ضربه كمتري به آن وارد مي‌شود، مي‌تواند تا حد زيادي از ريزش مو جلوگيري كند؛ اما با اين وجود اين كار خيلي در حفظ و نگهداري موها موثر نخواهد بود.
طاسي ناحيه‌اي يعني چه؟
گاه بنا به وجود بيماري هاي مختلف در سر به ابعاد سكه اي ريزش هايي رخ مي‌دهد كه با گذشت زمان قسمتهاي وسيع تري از سر و گردن و حتي تمام بدن را گرفتار مي‌كند. در اينجا بايد حتما به پزشك مراجعه كرد و از مصرف مواد و داروهاي خودسرانه خودداري نمود.
موخوره كه بويژه در ميان زنان شايع است، به چه علت رخ مي‌دهد؟
موخوره، عبارتست از خشكي نوك موها و شكستگي و چند شانه شدن سر آنها كه به علت شستشوي زياد و دستكاري مو اين حال عارض مي‌شود و معمولا هر چه بلندتر باشد، امكان وقوع آن بيشتر است.
به عقيده شما راه پيشگيري از ريزش مو چيست؟
مهمترين عاملي كه در سلامت موها نقش دارد، حفاظت از بهداشت آنهاست و در اين زمينه بايد نكات زير را كاملا مورد توجه قرار داد:
1) از ايجا فشارهاي بيش از حد به موها بايد خودداري كرد، يعني شانه كردن شديد و دستكاري سر كه بويژه در ميان محصلان و دانشجويان به هنگام درس خواندن ديده مي‌شود، همه و همه موجب تخريب مو و كنده شدن آن مي‌شود. پس بايد تا آنجا كه ممكن است اين تحريكات را به كمترين حد ممكن تقليل داد.
2) حمام مرتب دست كم 3 بار در هفته و نيز استفاده از شامپوي مناسب موي سر.
3) استفاده نكردن از سنجاق ها و گل سرهايي كه سبب كشيدگي پوست سر و كشش موها مي‌شود؛ چرا كه اين وسايل ريزش موها را به طور نسبي افزايش مي‌دهند.
4) تغذيه مناسب از گوشت، ميوه جات و ساير غذاهايي كه حاوي ويتامين‌ها و مواد معدني لازم براي تقويت موها هستند.
با مشاهده چه علايمي لازم است فرد به پزشك مراجعه كند؟
اگر هر فردي نگران ريزش موهاي سر خود است، بهترين روش اين است كه به مدت چند روز متوالي تعداد موهاي ريخته شده سرش را شمارش كند و در صورتي كه در چند مورد به 70-80 تا رسيد به پزشك مراجعه كند . در غير اين صورت نيازي نيست.
به عنوان سوال آخر،
چه توصيه اي براي كساني كه نگران از دست دادن موهاي خود هستند، داريد؟
بايد دانست از آنجايي كه رويش مو در افراد مختلف به صورت متفاوتي متغير است، پس تعريف ريزش مو هم در افراد مختلف با هم فرق مي كند. مو در عرض 3 تا 5 سال رشد مي‌كند. در عرض چند هفته استراحت مي كند و در مدت 3 ماه مي‌ريزد. از آنجايي كه اين زمان در هر فردي عدد خامي است، پس نمي توان اشخاص را با هم مقايسه كرد. بنابراين در صورتي كه هر يك از ما تا آنجا كه ممكن است، به حفظ بهداشت موهاي خود اهميت بدهيم و از عواملي كه به صورت موضعي و مقطعي باعث ريزش مو مي‌شوند، بپرهيزم و نيز در صورت مشاهده ريزش غير طبيعي موها در اسرع وقت به پزشك مراجعه كنيم، ديگر هيچ جاي نگراني وجود نخواهد داشت.
موهايتان را دستكاري نكنيد
شايد شما هم جزوه آن دسته از افرادي باشيد كه از چندي پيش دچار ريزش مو شده ايد يا چند سالي است كه از ريزش مداوم موهاي سرتان شكايت داريد. تا به حال براي اين كه جلوي ريزش مويتان را بگيريد، چه كارهايي انجام داده ايد؟ به پزشك مراجعه كرده ايد؛ شامپو و نرم كننده‌هاي مويتان را عوض كرده‌ايد؟ يا نه، شايد هم با كمك گرفتن از داروها و معجون هاي گياهي تلاش كرده ايد به هر نحوي شده موهايتان را حفظ كنيد. براستي انجام اين اعمال تا چه حد مي‌توانند يكي از مهمترين عواملي كه باعث زيبايي ظاهري مي‌شود را حفظ كنند؟
امروزه ديگر مشكل ريزش موي سر به يك معضل جهاني تبديل شده است و روز به روز هم بر تعداد اخباري كه حكايت از بالارفتن آمار آن در نقاط مختلف دنيا دارد، افزوده مي‌شود. اگر شما هم جزو آن گروهي هستيد كه از ريزش موهاي خود نگرانيد،بهتر است مصاحبه زير كه با دكتر فرهاد ملك زاده، متخصص پوست و مو و استاديار دانشكده شهيد بهشتي انجام داده ايم را بخوانيد. چرا كه ممكن است بسياري از مشكلات شما با دانستن اطلاعات بيشتر راجع به اين معضل مرتفع شود و آشنايي با مفهوم درست ريزش مو و علل آن، مانع از اين شود كه هر روز صبح با نگراني دستي به سر خود بكشيد تا ببينيد آيا هنوز مويي روي سرتان باقي مانده است يا نه!
آقاي دكتر! در ابتدا مفهوم اصلي ريزش مو را بيان كنيد.
به طور كلي مي‌توان ريزش مو را به 2 دسته تقسيم كرد:
1)ريزش موي فيزيولوژيك
2) ريزش موي ثانويه.
در نوع فيزيولوژيك عواملي از قبيل بارداري يا يك رژيم خيلي شديد و يا استرس زياد موجب ريزش مو مي‌شود. كه البته اين ريزش مقطعي بوده و با از ميان بردن علل ايجاد كننده آن برطرف مي‌شود؛ اما در نوع ثانويه، بر اثر ابتلا به برخي بيماري هاي پوستي، ممكن است عوارض به صورت ريزش مو ظاهر شود.
چه مكانيزمي در اين 2 نوع ريزش مو دخالت دارند؟
به دنبال رژيمهاي شديد غذايي كه فرد را وادار مي‌كنند بسياري از مواد مورد نياز براي بدن را قطع كند، بارداري و يا قطع قرصهاي جلوگيري از بارداري به فاصله 2 تا 3 ماه بعد ريزش شديدي در موهاي رخ مي‌دهد كه علت عمده آن عدم تعادل هورموني است؛ اما اين ريزش مو كه باعث نگراني بسياري از افراد مي‌شود، اهميت چنداني ندارد و خود به خود بعدا از چند ماه خوب مي‌شود؛ ولي در نوع دوم، يعني ريزش مو در اثر بيماري هاي ثانويه اي نظير تيروئيد، ليكن پلان و … كه ريزش به صورت منتشر يا موضعي رخ مي‌دهد، حتما بايد به پزشك مراجعه كرد؛ چرا كه گاهي اين گونه ريزش ها به صورت دايمي رخ مي‌دهد و بازگشت مجدد مو امكانپذير نيست.
آيا سن و جنس هم در ميزان ريزش مو افراد تاثير دارد؟
ريزش موي سر در هر سني اتفاق مي‌افتد؛ ولي بيشتر در ميان زنان جوان و نيز زناني كه به دوره يائسگي مي‌رسند. به دليل تغييرات هورموني. ديده مي‌شود. در مورد زنان جوان چون بيش از حد به موهاي خود حساسيت دارند و نسبت به زيبايي آن حساسند، گاهي مراقبت‌هاي بيش از اندازه آنها خود عاملي براي ريزش مويشان مي‌شود.
پس بعد از 30 سالگي، مشكل طاهسي بيشتر در آقايان ديده مي‌شود با توجه به اين كه شما گفتيد ريزش مو در ميان زنان بيشتر است؟
چيزي كه در اصطلاح عام، كچلي ناميده مي‌شود و در واقع شامل ريزش تمام يا قسمتي از موها، در نتيجه گذشت زمان است، معمولا جنبه وراثتي دارد و تابع قانون خاصي نيست. اين مشكل در ميان مردان به دليل وجود مسائل هورموني ويژه بيشتر رخ مي‌دهد و كاملا با ريزش موضعي و مقطعي مو متفاوت است.
