رژيم غذايي درنقرس GOUT
نقرس بيماري است كه خود را با علايم افزايش اسيداوريك خون، التهاب مفصلي دردناك و رسوب كريستال‌هاي اورات سديم و سنگ‌هاي كليوي اسيداوريكي نشان مي‌دهد
طبق آمار موجود از هر هزار مرد حدود 7 نفر و از هر هزاران زن حدود يك نفر به اين بيماري مبتلا مي‌شوند. ميزان بروز اين بيماري در مردان با ميزان اسيداوريك خون ارتباط دارد، بطوري كه در اسيد اوريك كم‌تر از 7 ميلي‌گرم در دسي‌ليتر، اين ميزان 1/0 و در اسيد اوريك بالاي 9 ميلي‌گرم در دسي‌ليتر، ميزان بروز اين بيماري به 5 درصد مي‌رسد. (عدد طبيعي اسيداوريك در خانم‌ها بين 6 ـ 2.6 و در آقايان 7.2 ـ 3.5 ميلي‌گرم در دسي‌ليتر است)
نقرس در اثر توليد بيش از حد يا دفع كم‌ترازحد اسيد اوريك (يا هر دو) بوجود مي‌آيد. از ميزان600 تا 700 ميلي‌گرم اسيد اوريكي كه روزانه دفع مي‌شود، يك سوم از رژيم غذايي (پورين موجود در مواد غذايي مصرفي) و دو سوم از منابع داخلي بدن حاصل مي‌شود. ده درصد موارد نقرس بر اثر توليد بيش از حد اسيداوريك و 90 درصد آن بر اثر كاهش دفع اسيداوريك است. برخي از داروها و اختلالات و بيماري‌ها هم مي‌توانند عامل افزايش غلظت سرمي اسيد اوريك باشند. داروهايي كه مي‌توانند در اين زمينه نقش داشته باشند عبارتند از: مصرف طولاني مدت و زياد داروهاي مدر، لوودوپا، اسيد نيكوتينيك، پيرازيناميد و … . مصرف الكل و مشروبات الکلی نیز از عوامل افزایش اسید اوریک خون است.
از اختلالاتي كه مي‌تواند منجر به افزايش اسيداوريك خون شود مي‌توان به لوسمي‌ها (سرطان خون)، لنفوم، نارسايي كليه، گرسنگي‌هاي طولاني و مفرط، چاقي، مسموميت با سرب و … اشاره كرد. شايع‌ترين علامت بيماري نقرس در كنار افزايش سطح اسيداوريك خون، التهاب مفصلي دردناك است. همان طور كه گفته شده معمولا به صورت درد در مفصل اندام تحتاني و در درجه اول انگشت شست پا است كه البته ساير محل‌هاي گرفتاري به ترتيب شيوع بعد از مفصل انگشت شست پا، مي‌تواند مچ پا، پاشنه‌ها، زانوها، مچ انگشتان دست‌ها و آرنج باشد.
درمان تغذيه‌اي در بيماري نقرس و افزايش اسيد اوريك خون
همانطور كه گفته شد، نقرس يك ناهنجاري متابوليسم پورين است كه علامت مشخصه آن سطوح غيرطبيعي و بالاي اسيد اوريك در خون و رسوبات اورات سديم در بافت‌هاي نرم و استخواني نظير مفاصل و غضروف‌ها و تاندون‌ها است. بنابراين يكي از مهم‌ترين مسايل در رژيم غذايي اين بيماري اعمال برخي محدوديت‌ها در پورين رژيم دريافتي،
خصوصا در مرحله حاد بيماري مي‌تواند باشد. رژيم محدود از پورين به مثابه يك كمك فرعي براي درمان دارويي جهت كاهش ترشح اسيد اوريك تا ميزان 200 تا 400 ميلي گرم در روز مي‌تواند كمك كننده باشد (همان طور كه گفته شد حدود 700 ـ 600 ميلي‌گرم اسيد اوريك از يك فرد عادي روزانه دفع مي‌شود) و ميزان سطح اوريك را تا يك ميلي‌گرم در دسي‌ليتر پايين بياورد.
در رژيم محدود از پورين، دريافت پورين به حدود 150 ـ 120 ميلي‌گرم در مقايسه با دريافت روزانه معمولي آن كه عددي بين 600 تا 1000 ميلي‌گرم در روز است، محدود مي‌گردد. اين رژيم به عنوان يك عامل كمكي در بيماري نقرس و ساير ناهنجاري‌هاي موثر بر متابوليسم پورين تجويز مي‌شود و براي پايين آوردن سطح اوريك در بدن طراحي شده است. در اين رژيم منابع غذايي سرشار از پورين نظير جگر، اندام‌هاي غده‌اي، ماهي و غذاهاي دريايي، گوشت، لوبيا، نخود، زردچوبه، قارچ خوراكي، گل كلم و اسفناج با توجه به شرايط بيمار محدود مي‌شود. مصرف اين غذاها در طي حمله حاد نقرس مجاز نمي‌باشد و هنگامي‌كه مرحله حاد فروكش مي‌كند فرد مجاز به مصرف يك سهم غذايي 60 گرمي از اين غذاها خواهد بود.
بيماران مي‌توانند غذاهايي را كه اساسا عاري از پورين است به دلخواه مصرف نمايند. اين غذاها عبارتند از نان و غلات، شير و فرآورده‌هاي لبني، تخم‌مرغ، ميوه‌جات، سبزيجات و نوشيدني‌هاي غير الكلي. مصرف روزانه پروتئين به حدود 8/0 گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن محدود مي‌شود (ميزان مصرف پروتئين يك فرد عادي حدود 1 گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن است. مثلا يك فرد 70 كيلوگرمي‌به 70 گرم پروتئين نيازمند مي‌باشد). مصرف روزانه گوشت نبايد از 120 ـ90 گرم بيش‌تر باشد. براي افزايش دفع اسيد اوريك لازم است بيماران رژيم غذايي سرشار از كربوهيدرات (مثل نان، برنج، ماكاروني، غلات و …) و كم‌چربي داشته باشند و خصوصا در وعده‌هاي شام از خوردن غذاهاي سنگين و زياد پرهيز كنند. كنترل و حفظ وزن مطلوب براي اين بيماران از اهميت خاصي برخوردار است. بنابراين بايد سعي كنند با رعايت رژيم غذايي متعادل و انجام حركات ورزشي و خصوصا پياده‌روي وزن خود را در حد ايده‌آل حفظ كنند.
براي رقيق كردن ادرار و تسريع دفع اسيد اوريك و پيشگيري از رسوب اورات در كليه‌ها و تشكيل سنگ‌هاي كليوي نوشيدن آب و مايعات به مقدار فراوان براي اين بيماران توصيه مي‌شود، بطوري كه روزانه نوشيدن حدود 3 ليتر مايعات براي اين بيماران ضروري و لازم دانسته شده است. بيماران بايد از نوشيدن نوشيدني‌هاي حاوي الكل اجتناب كنند. زيرا الكل ترشح دفع اورات توسط كليه‌ها را مهار مي‌كند. در انتها قابل ذكر است كه داشتن وزن ايده‌آل و رژيم غذايي مطلوب و مناسب مي‌تواند تا حدود زيادي بيماران را از مصرف دارو و عوارض حاصل از بيماري محفوظ نگه دارد
