نيازهاي تغذيه‌اي كودكان پيش‌دبستاني (تغذيه كودك، لاغري)
دكتر ناصر كلانتري استادياري گروه تغذيه جامعه دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي
اين دوران يعني پس از شيرخواري و قبل مدرسه، دوراني است كه سرعت رشد كاهش يافته و يك رويه ثابت شده‌اي ندارد. در واقع مي‌توان گفت كه غير قابل پيش‌بيني است (erratic) و در دوره‌هايي رشد حتي به شكل ثابت (Plateau) مي‌ماند و در زمان‌هايي يك جهش كوچكي را در سرعت رشد مي‌توان ديد. اين الگوي رشد اشتهاي كودك را تحت تأثير قرار مي‌دهد. به نحوي كه كودك گاهي كم اشتها يا بي‌اشتهاي كامل شده و در زمان‌هايي به شدت پرخور مي‌شود. والديني كه از اين الگو آگاه باشند مشكلي با كودك خود نخواهند داشت.
الف) 3- 1 سالگي: ويژگي‌هاي جسمي و رشد
 هر چند ميزان وزن گيري كودكان پايين است ولي الگوي رشد تغييرات مشهودي را در بدن ايجاد مي‌كند. پاها بلندتر مي‌شوند و كودك چربي دوران شيرخواري را از دست مي‌دهد. آب كل بدن كمتر شده و اغلب آن نيز آب داخل سلولي است. نياز انرژي نسبت به قبل كمتر مي‌شود، افزايش بافت عضلاني آغاز شده و در واقع نيمي از وزن‌گيري كودك مربوط به افزايش توده عضلاني است. به‌طور كلي سرعت رشد اسكلتي پايين است و عمدتاً به‌صورت ذخيره‌سازي مواد معدني در استخوان‌ها است تا افزايش اندازه آن‌ها، و در نتيجه، اين عمل باعث تقويت استخوان‌ها جهت تحمل افزايش وزن كودك مي‌شود.
نيازهاي غذايي:
1-  انرژي- در 1 سالگي كودكان حدوداً به 1000 كيلو كالري در روز احتياج دارند اين رقم در 3 سالگي به 1300 كيلو كالري در روز مي‌رسد.
2-  پروتئين- در مقايسه به انرژي، نياز به پروتئين نسبتاً افزايش مي‌يابد چرا كه سرعت رشد توده عضلاني بالاست و كودكان 3-1 ساله روزانه 13 گرم پروتئين نياز دارند كه نيمي از آن مي‌بايست از منشاء حيواني باشد. به‌طور كلي نياز روزانه به پروتئين در اين گروه سني 1/1 گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن مي‌باشد.
3-  املاح- كلسيم و فسفر جهت معدني شدن استخوان‌ها لازم هستند- آهن جهت حفظ سطوح كافي از هموگلوبين به منظور حمايت از افزايش حجم خوني ناشي از افزايش اندازه بدن لازم است. جهت ساخت پروتئين و تقسيم سلولي ميزان كافي از روي (Zn) مورد نياز است.
ب) 3 تا 6 سالگي:‌ ويژگي‌هاي جسمي و رشد
 در اين سنين كودك در مسير رشد ژنتيكي خود قرار گرفته و رشد فيزيكي به صورت جهش‌هايي ادامه پيدا مي‌كند، در بعضي مواقع، كودك محصور به انرژي مي‌شود. بازي او اغلب بازي‌هاي سختي از قبيل دويدن، پريدن و ... است. ظرفيت ذهني او رو به تكامل است و بيشتر در حال تفكر و جستجو در محيط اطراف خود است. اين مرحله از رشد زمان مناسبي براي كودك است تا روند فعاليت‌هاي فيزيكي خود را يافته و بدين ترتيب از خطر ابتلا به چاقي كودكي بكاهد. تشويق كودكان به شركت در بازي‌هاي فعال به جاي تماشاي تلويزيون و بازي‌هاي ويديويي به تقويت عادت غذايي صحيح نيز كمك مي‌كند.
•    نياز انرژي- در اين گروه سني نياز روزانه به انرژي بين 2000- 1300 كيلو گرم كالري بر حسب ميزان فعاليت كودك است. اين دريافت ممكن است براي كودكاني كه فعاليت كمتري دارند بيش از اندازه باشد و نيز براي كودك خيلي فعال، كافي نباشد. هدف بايد حمايت از سرعت طبيعي وزن‌گيري بدون تغيير شكل اضافي چربي باشد. اغلب كودكان اگر مجبور به خوردن نشوند، خود را براي رسيدن به اين هدف تنظيم خواهند كرد.
•    پروتئين- كودكان پيش دبستاني روزانه به 19 – 13 گرم پروتئين با كيفيت خوب نياز دارند. پروتئين با كيفيت خوب در شير، تخم‌مرغ، گوشت، پنير، حبوبات و سويا يافت مي‌شود.
املاح- در اين سنين همچنين نياز به كلسيم و آهن براي رشد و تأمين ذخاير بدن وجود دارد. چون ويتأمين‌هاي A و C و فولات اغلب در رژيم كودكان پيش‌ دبستاني كم هستند، تنوعي از ميوه و سبزي‌ها بايستي در رژيم آن‌ها گنجانده شود. ويتأمين D براي جذب كلسيم مهم است كه مي‌تواند از شير غني شده يا محصولات سويا و يا در معرض آفتاب قرار گرفتن بدست آيد.