کلیه و تغذیه (فشار خون بالا و کلیه های شما)

درکشوری مثل آمریکا نزدیک به 50 میلیون نفر فشار خون بالا دارند اما خیلی از آنها حتی از آن خبر هم ندارند . تنها راه پی بردن به بالا بودن فشار خون اندازه گیری آن است .
فشار خون بالا معمولا علامت و نشانه ای ندارد . به همین دلیل ، کنترل منظم فشار خون اهمیت زیادی دارد ؛ به خصوص اگر در خانواده شما سابقه فشار خون بالا یا سابقه ابتلا به عوامل ایجاد کننده آن وجود داشته باشد .
1- آیا از این حقایق درباره فشار خون اطلاع دارید ؟
• به فشار خون بالا " قاتل آرام " می گویند چون ممکن است سال ها به آن مبتلا باشید اما از آن خبر نداشته باشید .
• فشار خون بالا علت اصلی حملات قلبی ، سکته های مغزی و بیماری مزمن کلیه است 
• کنترل فشار خون خطر بروز این حوادث را کاهش می دهد .
• کاهش وزن ، ورزش منظم ، ترک سیگار و کم کردن مصرف نمک به کنترل فشار خون کمک زیادی می کنند .
2- فشار خون چیست ؟
فشار خون نیرویی است که خون شما به دیواره های سرخرگ هایتان وارد می کند . این فشار، خون را از قلب به اعضاء بدن از جمله مغز ، کلیه ها و معده می رساند .
3- فشار خون چگونه اندازه گیری می شود ؟
فشار خون به وسیله دستگاه فشارسنج اندازه گیری میشود . بازوبند یا کاف فشارسنج دور بازو بسته می شود به طوری که لبه تحتانی آن 5/2 سانتی متربالاترازچین جلوی آرنج قراربگیرد . دراین هنگام کسی که میخواهد فشار خون را اندازه گیری کند ، گوشی پزشکی را به آرامی روی شریان بازویی ( تقریبا وسط چین جلوی آرنج ) قرار می دهد ؛ سپس کاف فشارسنج را به اندازه ای باد می کند که نبض مچ دست ناپدید شود . بعد اجازه می دهد تا باد آن به آرامی خارج شود به طوری که بتواند صدای نبض را به وسیله گوشی بشنود . اولین صدایی که شنیده می شود نشان دهنده فشار خون سیستول است . فشار سیستول ، بالا نوشته میشود . کار تخلیه باد فشارسنج ادامه داده می شود تا صدای نبض گنگ و سپس ناپدید شود . نقطه ناپدید شدن صدای نبض ، معادل فشار دیاستول است . فشار دیاستول پایین نوشته می شود . برای مثال فشار 80/120 را چنین می خوانند :120 روی 80 (120 فشار سیستول و 80 فشار دیاستول است ) .
4- فشار خون بالا ( هیپرتانسیون ) چیست ؟
فشار خون بالا ( که به آن هیپرتانسیون هم می گویند ) زمانی اتفاق می افتد که نیرویی که خون به دیواره سرخرگهای شما وارد می کند ، آنقدر زیاد می شود که می تواند به اعضاء مختلف بدن آسیب برساند . اگر یک بار فشار خون شما بالا باشد ، نمی توان گفت که به هیپرتانسیون مبتلا شده اید . ابتلا به فشار خون بالا زمانی تایید میشود که در چندین ویزیت ، فشار خون شما بالا باشد . در بیشتر بزرگسالان ، وقتی فشار خون سیستول ( شماره بالایی ) 140 یا بیشتر یا فشار خون دیاستول ( شماره پایینی ) 90 یا بیشتر باشد ، می گوییم که فرد به بیماری فشار خون مبتلاست . شانس ابتلا به هیپرتانسیون در کسانی که فشار سیستول 120 تا 139 یا فشار دیاستول 80 تا 89 دارند ، بسیار زیاد است به همین دلیل باید با پزشک خود صحبت کنند تا با تغییر در سبک زندگی ، از ابتلا به فشار خون بالا پیشگیری نمایند . برای افراد مبتلا به دیابت یا بیماری مزمن کلیه ، فشار خون کمتر از 80/130 مطلوب است .
5- هر چند وقت یکبار فشار خونم را اندازه بگیرم ؟
فشار خون شما باید حد اقل سالی یک بار و هر بار که به پزشک مراجعه میکنید ، اندازه گیری شود . اگر فشار خونتان بالاست ، باید هر چند مرتبه که پزشکتان توصیه کرده است ، آن را اندازه گیری کنید . اگر فشار خونتان بالا باقی بماند لازم است که برای کنترل آن دارو تجویز شود . پزشک ممکن است از شما بخواهد تا فشار خونتان را طبق یک برنامه منظم در خانه اندازه گیری ویادداشت کنید . این کار به پزشک کمک می کند تا در مورد روش کنترل فشار خون شما بهتر تصمیم گیری کند .
6- چگونه فشار خون بالا به بدنم آسیب می رساند ؟
اگر فشار خون بالا درمان نشود به قسمت های مهم بدن شما از جمله قلب ، مغز ، چشم ها و کلیه ها آسیب می رساند . این آسیب می تواند باعث حمله قلبی ، سکته مغزی و نا رسایی کلیه شود . اگر دیابت هم داشته باشید ، شانس شما برای ابتلا به این عوارض خیلی بیشتر است . به همین دلیل ، ضرورت دارد که قند خونتان را به خوبی کنترل کنید و درمان فشار خونتان را با دقت پیگیری نمایید .
7- چه عواملی باعث افزایش فشار خون می شوند ؟
علت دقیق فشار خون بالا در بیشتر موارد ناشناخته است . اما شانس شما برای ابتلا به
فشار خون بالا افزایش می یابد اگر :
• به بیماری مزمن کلیه مبتلا باشید .
• اضافه وزن داشته باشید .
• نمک ، غذاهای بسته بندی شده و آماده زیاد مصرف کنید .
• خانمی باشید که از قرص های ضد بارداری استفاده می کند .
• دیابت داشته باشید .
• مقادیر زیادی الکل بنوشید .
احتمال ابتلاء مردان به فشار خون بالا بیشتر از زنان است . بعلاوه ، شانس ایجاد فشار خون بالا در مردانی که بیشتر از 30 و زنانی که بیشتر از40 سال سن دارند ، افزایش می
یابد .
8- فشار خون بالا و بیماری کلیه چگونه با هم ارتباط دارند ؟
بعضی از بیماری های کلیه ممکن است باعث افزایش فشار خون بشوند ، اما عمدتا فشار خون بالاست که باعث بیماری کلیه می شود . به علاوه ، فشار خون بالا سرعت از کار افتادن کلیه را در افرادی که به بیماری کلیه مبتلا هستند ، افزایش می دهد .
واحدهای کاری کلیه ( که نفرون نام دارند ) ، سال ها طول می کشد تا در اثر استرس ناشی از فشار بالا تحت تاثیر قرار بگیرند . پزشک شما میتواند میزان آسیب دیدگی کلیه را به وسیله مقدار پروتئینی که از طریق ادرارتان دفع میشود ، ارزیابی کند . همچنین پزشک با محاسبه سرعت فیلتراسیون گلومرولی یا GFR ، وضعیت کار کلیه های شما را تخمین می زند . او این کار را به کمک یک آزمایش ساده خون انجام می دهد . بیماری مزمن کلیه ناشی از فشار خون بالا علت اصلی نارسایی کلیه است به طوری که فرد مبتلا به آن برای ادامه زندگی به دیالیز یا پیوند کلیه احتیاج پیدا می کند . اگر فشار خون کنترل شود ، شانس ایجاد بیماری مزمن کلیه و سایر عوارض ناشی از آن به طور قابل ملاحظه ای کاهش پیدا می کند .
افرادی که فشار خون بالا دارند به شدت در معرض ابتلا به بیماری مزمن کلیه قرار دارند لذا ضرورت دارد که از نظر بیماری کلیه مورد بررسی قرار گیرند . این بررسی باید شامل موارد زیر باشد :
• آزمایش ساده ای برای بررسی وجود پروتئین در ادرار . پروتئین یکی از عناصر مهم ساختمان بدن است . بطورطبیعی نباید پروتئینی درادراروجود داشته باشد . وقتی کلیه ها آسیب می بینند ، قادر نیستند پروتئین را بازجذب نموده وآن را در بدن نگه دارند ؛ در نتیجه پروتئین وارد ادرار می شود . اگر طی چند هفته ، دو بار آزمایش شما از نظر وجود پروتئین در ادرار مثبت باشد ، آسیب دیدگی کلیه های شما تایید می شود .این از علائم اولیه و زودرس بیماری کلیه است .
• آزمایش خون برای اندازه گیری کراتینین . کراتینین ماده زائدی است که در اثر فعالیت ماهیچه ها تولید می شود . وقتی کلیه های شما خوب کار نمی کنند ، کراتینین خونتان افزایش می یابد . میزان کراتینین برای محاسبه سرعت فیلتراسیون گلومرولی یاGFR به کار می رود . GFR به پزشک می گوید که وضعیت کار کلیه های شما چگونه است . وقتی میزان GFRکم باشد بدان معناست که کلیه های شما به اندازه کافی خوب کار نمیکنند لذا نمی توانند مواد زائد را از بدنتان دفع کنند . اگر فشار خون بالا دارید باید عدد GFRخود را بدانید و حساب آن را داشته باشید .
9- فشار خون بالا چه علائمی دارد ؟
ممکن است هیچ علامتی از فشار خون بالا نداشته باشید . بیشتر کسانی که فشار خون بالا دارند ، احساس بیماری نمی کنند . به همین دلیل است که اندازه گیری فشار خون ، آزمایش ادرار ، آزمایش خون ، محاسبه GFRو پیگیری آنها اهمیت دارند . اینها اثرات فشار خون بالا را مدت ها قبل از بروز علائم وعوارض آن ، نشان می دهند . گاهی اوقات ، افراد مبتلا به فشار خون سردرد دارند . بعضی از بیمارانی که فشار خونشان خیلی بالاست ، دچار تغییر دروضعیت چشم ها و بینایی می شوند .
10- فشار خون بالا چگونه درمان می شود ؟
فشار خون بالا ریشه کن نمی شود اما به خوبی قابل کنترل است . برای بیشتر بیماران ، هدف این است که فشار خون زیر 90/140 برسد . اگربه دیابت یا بیماری مزمن کلیه مبتلا باشید ، فشار خون شما باید از 80/130 کمتر باشد . وقتی فشار خونتان بالا باشد ، پزشک از شما خواهد خواست که تغییراتی در سبک زندگی خویش ایجاد کنید ازجمله :
• اگر اضافه وزن دارید ، وزن خود را کم کنید .
• بیشتر ورزش کنید .
• مصرف نمک را کم کنید .
• از مصرف الکل بکاهید .
• کلسیم موجود در رژیم غذایی را با افزایش مصرف فرآورده های لبنی کم چرب مثل شیر و ماست کم چرب ، افزایش دهید .
• مقدار پتاسیم موجود در رژیم غذایی را به کمک افزایش مصرف آجیل ( بی نمک ) ، کشمش ، برخی میوه ها و سبزیجات تازه و میوه جات خشک زیاد کنید . در صورتی که به بیماری مزمن کلیه مبتلا هستید ، قبل از هر گونه تغییر در میزان مصرف پتاسیم ، با پزشک خود صحبت کنید .
• اگر سیگاری هستید ، آن را ترک کنید . سیگار و فشار خون بالا در کنار هم خطر ابتلاء شما به عوارضی مثل حملات قلبی و سکته های مغزی را افزایش می دهند .
پزشک تغییراتی را که لازم است در سبک زندگی تان ایجاد کنید به شما توصیه می کند .
 اگر با اجرای این تغییرات فشار خون شما به خوبی کنترل نشود ، پزشک برا یتان دارو تجویز میکند . گاهی اوقات برای رسیدن به فشار خون مطلوب ، بیش از یک دارو مورد نیاز است . اگر دیابت یا بیماری مزمن کلیه داشته باشید ، پزشک ممکن است ترجیح دهد که داروی ضد فشار خونی از گروه مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین ( که نام آنها به –" زارتان " ختم می شود مثل لوزارتان ، والزارتان و ... ) یا مهار کننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین ( که نام آنها به – " پریل " ختم می شود مثل کاپتوپریل ، انالاپریل و ... ) برایتان تجویز کند . مطالعات نشان داده اند که این داروها به حفظ کار کلیه ها کمک می کنند .
11- در صورت بروز اثرات جانبی داروها چه کار باید بکنم ؟
گاهی اوقات داروهای پایین آورنده فشار خون باعث مشکلاتی می شوند از جمله :
• گیجی
• خستگی
• سردرد
• ناتوانی جنسی در مردان
اگر دچار هر عارضه ای شدید باید آن را به پزشکتان اطلاع دهید . ممکن است پزشک بتواند مقدار داروی شما را تغییر داده یا آن را به داروی دیگری که روی شما بهتر اثر می گذارد ، تبدیل کند . هرگز شخصا و بدون اطلاع پزشک داروهای خود را قطع نکنید یا داروی دیگری به جای آن مصرف نکنید .
12- خودم برای کنترل فشار خون بالا چه کاری میتوانم انجام دهم ؟
برای اندازه گیری و کنترل فشارخونتان به طورمنظم به درمانگاه یا پزشک مراجعه کنید . شناسایی به موقع بیماری و درمان دراز مدت آن کلیدهای زندگی طولانی تر و سالم ترند . اگر فشار خون بالا دارید ، لازم است که برای کنترل آن با پزشک همکاری کنید . توصیه های پزشک خود را در مورد هر گونه تغییری که لازم است در سبک زندگی تان ایجاد شود ، اجرا کنید . اگر در مورد رژیم غذایی سوالاتی دارید پزشک یا درمانگاه می توانند شما را به یک متخصص تغذیه معرفی کنند تا در مورد انتخاب غذای مناسب و مقدار صحیح آن به شما کمک کند ؛ به این ترتیب می توانید وزن و فشار خونتان را بهتر کنترل کنید .
اگر برای کنترل فشار خونتان دارو تجویز شده است باید آنرا همیشه - حتی وقتی احساس بهبودی می کنید - مصرف کنید چون فشار خون بالا ممکن است اصلا علامتی نداشته باشد . به خاطر داشته باشید که داروهایتان را باید سر ساعتی که به شما گفته شده است ، میل کنید . اگر احساس می کنید که ممکن است زمان خوردن داروهایتان را فراموش کنید ، می توانید از جعبه های مخصوصی که برای نگهداری دارو تهیه شده و روی آن روزهای هفته و ساعت مصرف دارو نوشته شده است ، استفاده کنید . ساعت های مچی زنگ دار هم می توانند در به خاطر آوردن زمان مصرف دارو به شما کمک کنند . از اعضاء خانواده خود بخواهید تا آنها نیز در صورت امکان زمان خوردن داروها را به شما یادآوری کنند .
13- خانواده ام چطور می توانند برای پیروزی در مبارزه با فشار خون به من کمک کنند ؟
اگر فشار خون بالا دارید ، خوب است از تمام افراد خانواده بخواهید تا در برنامه مراقبتی شما مشارکت داشته باشند . سابقه خانوادگی یکی از علل بروز فشار خون است ، بنابراین بعضی از اعضاء خانواده شما نیز ممکن است به شدت در معرض خطر ابتلا به فشار خون بالا قرار داشته باشند . باید تشویق کنید تا آنها نیزهمه چیزهایی را که لازم است ، درباره فشار خون یاد بگیرند و فشار خونشان راحداقل سالی یک مرتبه اندازه گیری کنند . همچنین این روش کمک می کند تا اعضاء خانواده برای ایجاد تغییر در سبک زندگی ، به منظور دستیابی به زندگی سالم تر، به شما ملحق شوند . مسلما انجام گروهی کارهایی مثل ورزش ، ترک سیگار و درست کردن غذای سالم ، آسان تر و سرگرم کننده تر خواهد بود .
به خاطر داشته باشید ...
• فشار خون بالا علت اصلی حملات قلبی ، سکته های مغزی و بیماری مزمن کلیه است 
• کنترل فشار خون شانس ابتلا به این عوارض را کاهش می دهد .
• باید فشار خونتان را حداقل سالی یک بار اندازه گیری کنید ؛ منتظر نمانید تا اعضاء بدن شما آسیب ببینند .
• درباره فشار خون بالا با اعضاء خانواده و دوستانتان صحبت کنید و تشویق کنید تا آنها هم فشار خونشان را اندازه گیری نمایند .
• اگر فشار خونتان بالاست ، دستورات پزشکتان را درباره تغییر در سبک زندگی و روش مصرف داروها اجرا کنید .