نقش تغذيه بر رشد و نمو1
          تغذيه در دوران شيردهي :
تغذيه با شير مادر براي 4 تا 6 ماه اول توصيه مي شود . فوايد تغذيه با شير مادر عبارت است از :
1-    ارزش تغذيه اي شير مادر بالاتر از شيرهاي ديگر است .
2-    شير مادر فاقد هر گونه آلودگي است .
3-    شير مادر داراي فاكتورهاي متعدد ضد عفونت مي باشد ،‌مانند فاكتورهاي ايمني و ضد اسهال .
4-    كمترين آلرژي را براي شيرخوار ايجاد مي كند .
5-    خوردن شير مادر موجب رشد خوب فك و دندان مي شود .
6-    ارزان تر از شير فرمولا است و به راحتي در دسترس مي باشد .
7-    باعث ارتباط نزديك مادر و شيرخوار مي شود .
          نيازهاي تغذيه اي دوران شيردهي :
غذاي دريافتي مادر بر حجم شير تأثيري ندارد ، بلكه تعداد دفعات شيردهي ، بر حجم شير تأثير گذار است . تركيب شير مادر بر اساس رژيم غذايي او تغيير مي كند . مثلا سطح ويتامين هاي محلول در آب و محلول در چربي ،‌اسيدهاي چرب ، سلنيوم ، روي و يد موجود در شير مادر ، منعكس كننده رژيم غذايي او است . ساير مواد مغذي به رژيم غذايي مادر متكي نبوده و در حد مشخصي وجود دارد . در طول 6 ماه اول شيردهي ، نياز به روي ،‌پروتئين ،‌ ويتامين هاي A ، E ، C و B3 نسبت به دوران بارداري كاهش مي يابد ،‌در حالي كه نياز به آهن و فولات در شيردهي نسبت به بارداري كاهش نمي يابد . گياهخواران سر سخت بايد در طول دوران بارداري حتما مكمل روي ،‌آهن ،‌B12 و فولات دريافت كنند .
 
 
 
    انرژي :
متوسط شير توليد شده در روز 750 ميلي ليتر مي باشد . مسلما هر قدر تعداد دفعات شيردهي بيشتر باشد ، حجم شير نيز بيشتر خواهد بود . در شش ماهه دوم شيردهي ، ميزان شير توليد شده كاهش يافته و به 600 ميلي ليتر در روز مي رسد كه در اين زمان شيرخوار از غذاي جامد استفاده مي كند و تعداد دفعات شيردهي نيز كاهش مي يابد . ميزان انرژي مورد نياز در دوران شيردهي 500+ كيلو كالري در روز مي باشد . زناني كه قبل از بارداري چاق و يا اضافه وزنشان در اين دوران زياد بوده است ،‌ ممكن است بيش از 500 كيلو كالري در روز نياز نداشته باشند . ذخاير چربي فراهم شده در طول دوران بارداري ، 100 تا 150 كيلو كالري در روز ،‌ را در طي ماه هاي اوليه شيردهي فراهم مي كنند ، كه پس از از اتمام ذخاير چربي ، چنانچه مادر تمايل به فراهم كردن مواد مغذي نوزادش تنها از راه شيردهي داشته باشد ، بايد انرژي دريافتي خود را افزايش دهد .
لذا انرژي دريافتي زنان شيرده نبايد كمتر از 1800 كيلو كالري در روز باشد .
مصرف 2 تا 3 ليوان مايعات در روز به مادران شيرده توصيه مي شود .
    پروتئين :
ميزان پروتئين مورد نياز در 6 ماه اول شيردهي 15 گرم و در 6 ماه دوم 12 گرم است كه عمدتا پروتئين مورد نياز شيردهي از طريق تركيب شير و ميزان حجم 750 ميلي ليتر شير توليد شده در روز و ارزيابي كفايت 70 درصد در تبديل پروتئين غذا به پروتئين شير ارزيابي مي شود .
    چربي :
چربي موجود در شير مادر منعكس كننده مقدار و نوع چربي هاي اشباع موجود در رژيم غذايي او مي باشد . در صورت محدوديت شديد انرژي دريافتي ، چربي بدن متابوليزه مي شود و چربي بيشتر مشابه چربي ذخيره مادر خواهد بود . شير انسان حاوي 20-10 ميلي گرم در دسي ليتر كلسترول است كه تقريبا 100 ميلي گرم در روز توسط شيرخوار مصرف مي شود . مقدار كلسترول شير تحت تأثير رژيم غذايي مادر قرار ندارد ولي در طي روند شيردهي ميزان كلسترول شير كاهش مي يابد .
    ويتامين ها و مواد معدني :
برخي از ويتامين ها و مواد معدني ، تحت تأثير دريافت مادر هستند . براي مثال ،‌ مادري كه مكمل روي استفاده مي كند ، غلظت روي در شير او بيشتر است . در حالي كه در يك شيردهي طبيعي ، ميزان روي در ماه اول شيردهي از 2 تا 3 ميلي گرم به 1 ميلي گرم در روز در ماه سوم كاهش مي يابد ، لذا نياز به روي در شيردهي ، بيشتر از دوران بارداري است . سطح ويتامين D شير ، تحت تأثير دريافت مادر و در معرض آفتاب قرار گرفتن او مي باشد .
كمبود vit D در كودكان بسيار شايع است و باعث نرمي استخوان كودكان مي گردد و به مرور استخوان هاي آن ها خم شده كه باعث اختلال در راه رفتن و كوتاهي قد نوزاد مي شود .
با وجود آن كه شير مادر يك تغذيه مناسب براي نوزاد مي باشد ،‌عوامل زيادي وجود دارند كه منجر به اختلال رشد در طي تغذيه با شير مادر مي شوند ،‌كه در نمودار فوق نمايش داده شده است .