نوشابه هاي انرژي زا
ايسنا: با فرهنگ سازى صحيح و غنى سازى نوشابه ها توسط موادى چون كلسيم، فسفات، آهن و روى مى توان به نتايج خوبى درخصوص سلامت ملى دست يافت.دكتر «فرزاد شيدفر» متخصص تغذيه در همايش «نوشابه هاى انرژى زا خيال يا واقعيت» درخصوص افزايش بيش از حد مصرف نوشابه در دنيا از سال ۱۹۷۷ تا ۲۰۰۲ مى گويد: مصرف نوشابه طى اين ۲۵ سال ۱۳۵ درصد افزايش داشته اما در عين حال مصرف شير در اين مدت ۳۸ درصد كاهش يافته است.وى ادامه مى دهد: با توجه به روند رو به رشد مصرف نوشابه و افزايش توليد آن مى توان تصميماتى اتخاذ كرد تا از اين مصرف بى رويه به نفع «سلامت» سود ببريم نه به ضرر آن. براى مثال در چين كودكان پيش دبستانى از نوشابه هايى استفاده مى كنند كه با ويتامين C و آهن غنى شده اند و جالب اينجاست كه تنها طى سه ماه كم خونى و فقر آهن با اين روش كنترل شد. اين در حالى است كه دانشمندان چينى قصد دارند براى افزايش قد دانش آموزان به نوشابه ها «روى» نيز اضافه كنند.دكتر «شيدفر» در ادامه مى گويد: نوشابه هاى معمولى كه در بازار موجود هستند به علت داشتن مقادير بالاى قند باعث چاقى و پوسيدگى دندان ها مى شوند. خصوصاً در اين بين انواع نوشابه، نوشابه هاى زرد يا پرتقالى بيشترين ميزان قند را دارا هستند. وى با تاكيد بر اين نكته كه غنى سازى نوشابه مشابه تجربياتى كه در برخى كشورها مشاهده مى شود، تعدادى از آثار مخرب نوشابه را كاهش مى دهد، پيشنهاد مى كند: اگر نوشابه پرتقالى با كلسيم و فسفات غنى سازى شود، تخريب ميناى دندان يا ايجاد نمى شود و يا خيلى خفيف صورت مى گيرد.
عفونت روح
باكترى ها، ويروس ها و انگل ها ممكن است موجب بيمارى هايى چون افسردگى و شايد حتى اوتيسم (درخود ماندگى) و بى اشتهايى عصبى شوند. هزاران نفر در دنيا بدون آن كه بدانند از افسردگى ناشى از بيمارى لايم رنج مى برند.
اولگا اسكيپكو اين شانس را داشت كه قسمت اعظم دوران بزرگسالى اش را در يك روستاى زيبا در قلب زيباترين جنگل اروپا و مسكن گرگ، سياه گوش و گاوميش اروپايى كه نسل اش در خطر است در لهستان بگذراند. متاسفانه اين محل زيبا، علاوه بر همه اينها مامن ساس هايى نيز هست كه عامل انتقال بيمارى اند. اسكيپكوى ۴۹ ساله تصور مى كند حدود ۱۰ سال پيش از يكى از همين ساس ها دچار بيمارى سيستم عصبى به نام بورليوزلايم شده و در آن زمان داراى علائمى چون سردرد و درد مفاصل بود. وى تا سال ۱۹۹۸ اقدام به درمان بيمارى اش نكرد، ولى بعد «آنتى بيوتيك دريافت كردم و حالم قدرى بهتر شد.»
اين تنها شروع مشكلاتش بود. چند سال بعد شروع كرد به فراموش كردن چيزها و صحبت كردن هم برايش مشكل شد. وضع آنقدر خراب شد كه ناچار شد كارش را در يك محل پرورش و فروش نهال درختان رها كرده به روانپزشك مراجعه كند. وى مى گويد: «اميدوارم آنها كمكم كنند. به بچه هايم قول داده ام كه وقتى به خانه برگشتم بتوانم يك بار ديگر به حل كردن جدول، كه كار مورد علاقه من است، بپردازم.» پزشكان يك سرى تست بر رويش انجام دادند كه در نهايت به اين نتيجه رسيدند مشكلات روانى اش در واقع مربوط مى شوند به مرحله پيشرفته بيمارى لايم كه سال ها پيش گرفتارش بوده است.
مدت هاست كه دانشمندان مى دانند برخى بيمارى ها مى توانند موجب مشكلات رفتارى شوند. وقتى كه نخستين بار پنى سيلين در درمان سيفيليس مورد استفاده قرار گرفت، هزاران بيمار مبتلا به اسكيزوفرنى كه به طور قطعى علاج يافته بودند، از آسايشگاه هاى روانى مرخص شدند ليكن، اكنون دانشمندان شواهدى دارند مبنى بر اين كه عفونت ها مى توانند نقشى به مراتب بزرگ تر از آنچه كه تاكنون تصور مى شد در بيمارى هاى روانى داشته باشند. آنها مواردى از اختلال وسواس، دوقطبى و اسكيزوفرنى را به برخى از عوامل عفونى نسبت مى دهند و هم اكنون مشغول تحقيق پيرامون اوتيسم (در خودماندگى)، بيمارى تورت (Tourette) و بى اشتهايى هستند. حتى اندك اندك به اين فكر افتاده اند كه اين حشرات بدجنس ممكن است بسيارى از اختلالات روانى ديگر را نيز موجب شوند. پل ادوارد زيست شناس از دانشگاه لوئيز ويل مى گويد: جالب اينجاست كه مردم از سيفيليس هميشه تحت عنوان «مقلد بزرگ» ياد مى كردند در حالى كه بايد  آن را «نمايشگر بزرگ» خواند. نمونه اى براى درك علل بيمارى هاى مزمن.
بيمارى هاى روحى سهم بزرگ و رو به افزايشى از مشكلات بهداشتى جهان را به خود اختصاص مى دهند. طبق اعلام سازمان جهانى بهداشت، افسردگى يكى از ناتوان كننده ترين بيمارى هاست و از اين لحاظ با فلج چهار اندام بدن برابرى مى كند. بيمارى هاى روانى ۱۰ درصد «بار بيمارى» (معيارى براى تعيين ميزان ناتوان سازى بيمارى) را در جهان تشكيل مى دهند و انتظار مى رود كه اين رقم تا سال ۲۰۲۰ به ۱۵ درصد برسد. ممكن است مقدار زيادى از اين بار كار ويروس ها، باكترى ها و انگل ها باشد. روانپزشك اى. فولر تورى از «انستيتو تحقيقات پزشكى» در مريلند از مطالعات بر روى بايگانى هاى آسايشگاه هاى روانى به اين نتيجه رسيده كه «نقاط داغ» (يا نقاطى كه احتمال بروز يك بيمارى در آن جاها بيشتر از نقاط طبيعى است) بيمارى هاى روانى همچون بيمارى هاى عفونى مى توانند تغيير كنند كه در واقع به معناى آن است كه ممكن است عوامل عفونى در ايجاد آنها نقش داشته باشند. به قول رونالد كسلر كارشناس سياست هاى هاروارد كه مدير پروژه هاى تحقيقاتى «سازمان جهانى بهداشت» در زمينه بهداشت روانى است «اختلالات روحى جزء اختلالات مزمن عمده نزد جوانان در تمام كشورهاى توسعه يافته به شمار مى روند.»
شايد شناخته شده ترين بيمارى كه با اختلالات روانى ارتباطات آشكارى دارد بيمارى لايم باشد، كه از ميكروبى به نام بورليا برگدور فراى (Borrelia burgdorferi) ناشى مى شود. اين بيمارى كه نخستين بار در اواسط دهه ۱۹۷۰ در ميان كودكان در حوالى لايم در كانكتيكات شناخته شد، اگر به حال خود رها شود موجب بروز مشكلات سيستم عصبى و مفاصل دردناك در بيماران مى شود. هم اكنون دانشمندان دارند به اين نتيجه مى رسند كه بيمارى لايم مى تواند هرنوع علائم روانى از جمله افسردگى را موجب شود. يك نيويوركى (كه او را جو مى ناميم) اولين بار دريافت كه بيمارى تا چه اندازه مى تواند ناتوان كننده باشد. هنگامى كه وى در سال ۱۹۹۲ شروع به دچار شدن به حملات افسردگى شديد كرد، كاملاً فراموش كرده بود كه چهار سال قبل يك ساس بدنش را گاز گرفته بود. او دو سال از عمرش را در كشاكش داروهاى روانگردان، كلينيك هاى روانپزشكى، زندان ها و حتى چندين اقدام به خودكشى گذراند تا اين كه پزشكى در يك بيمارستان بيماران روانى واقع در نيوجرسى به اين فكر افتاد كه او را از نظر بيمارى لايم مورد آزمون قرار دهد. پس از يك دوره مصرف آنتى بيوتيك با دوز كافى، بهبود آشكار، فورى و چشمگيرى در وضعيت جو مشاهده شد. او به خاطر مى  آورد: «شروع كردم ابرها را كنار زدن» با اين حال احتمالاً هنوز ناچار خواهد بود تا پايان عمر از داروهاى روانگردان استفاده كند.
برخى روانپزشكان نگران آنند كه ممكن است هزاران تن بدون آن كه بدانند از افسردگى ناشى از بيمارى لايم رنج مى برند نه تنها تشخيص بيمارى لايم به آسانى ميسر نيست و اغلب گمراه كننده است _ همه بيماران آن لكه پوستى گرد مختص بيمارى را ندارند و آزمون هاى آزمايشگاهى نيز هنوز هم كاملاً قابل اعتماد نيستند _ بلكه ممكن است براى آن كه علايم روانى بيمارى ظاهر شوند تا ده سال زمان لازم باشد. مراكز كنترل بيمارى هاى ايالات متحده مى گويد كه از هر ۱۰ مورد بيمارى ۹ مورد آن گزارش نمى شود. ۱۵ نوع بورليا وجود دارد لذا، اين باكترى شايع ترين ميكروبى است كه در سراسر جهان از طريق ساس منتقل مى شود.
انگلى به نام توكسوپلاسما گوندى (Toxoplasma gondii) كه در گوشت نپخته و مدفوع گربه يافت مى شود، مى تواند موجب يك دوره اختلالات روانى كامل شود. برخى مطالعات نشان مى دهند كه اين انگل توليد ماده اى شيميايى شبيه ماده مخدر ال. اس. دى را تحريك كرده، بدين ترتيب موجب توهم و پسيكوز (روانپريشى) مى گردد. حتى زمانى كه انگل به شكل غيرفعال در بافت   هاى عضلانى و مغز، مى تواند بر توجه فرد و زمان واكنش به محرك خارجى تاثير گذارد. پژوهشگران در دانشگاه چارلز در پراگ كشف كرده اند در كسانى كه آزمون انگل در آنها مثبت است زمان واكنش آهسته تر از طبيعى است و _ احتمالاً در نتيجه اين عارضه _ سه بار بيشتر از ديگران احتمال خطر تصادفات رانندگى برايشان وجود دارد. اين چشم انداز نگران كننده اى است به ويژه اگر در نظر بگيريم كه ميلياردها انسان در سرتاسر جهان وجود دارند كه احتمال دارد آلوده به اين انگل باشند.
حتى يك گلو درد ساده هم مى  تواند منجر به مشكلات روانى گردد. كودكان كمى وجود دارند، كه دچار عفونت استرپتوكوك نمى شوند. اكنون دانشمندان عقيده دارند كه از هر ۱۰۰۰ كودكى كه دچار چنين عفونتى مى شوند، يك تن ظرف چندين هفته دچار عارضه وسواس فكرى و عملى مى شود. اين عارضه حاصل فعاليت  بيش از اندازه سيستم ايمنى است، كه به سلول هاى خاصى در مغز حمله ور مى شود و موجب التهاب مى گردد. به گفته سوزان سودو، كارشناس بيمارى هاى دوران كودكى در «موسسه هاى ملى بهداشت» به طور كلى علايم ظرف چند ماه فروكش مى كنند، ليكن ممكن است در آينده به ويژه در موارد عود عفونت دوباره شدت پيدا كند. موثرترين درمان، كه هنوز جنبه تجربى و آزمايشى دارد خارج ساختن آنتى بادى هاى غيرطبيعى از بدن است. اما بهترين كار درمان خود عفونت استرپتوكوك در اسرع وقت است.
طيف ارگانيسم هايى كه مى توانند اختلال وسواس فكرى و عملى به وجود آورند به نحو نگران كننده اى گسترده است ولى در عوض درمان هاى بسيارى هم - از آنتى بيوتيك ها و واكسن ها گرفته تا مبارزه با ساس ها و حشرات _ وجود دارند. متخصصين بر اين باورند كه بيمارى ها ممكن است با فعال كردن ژن هاى كليدى باعث آشكار شدن پنهانى هاى روانى ارثى شوند. پيشگيرى و درمان عفونت بسيار مهمتر و شايد ساده تر از يافتن و رفع عيوب ژنى بيماران است.