خواص قند ميوه و مقايسه آن با گلوکز

بيماري ديابت يکي از بيماري هايي است که از تغذيه نادرست ناشي مي شود .تحقيقات نشان داده است در بسياري از موارداين بيماري در اثر مصرف زياد کربو هيدرات ها و خصوصا قند هاي ساده بروز ميکند .التبه داشتن زمينه ارثي هم تاثير به سزايي در بروز اين بيماري دارد .

يک بيمار ديابتي ،مجاز به مصرف قندهاي ساده نيست .در حالي که معمولا اين بيماران ولع شديد براي مصرف قند و شکر دارند .اگر چه با صنعتي شدن دنياي امروز ، راه حل اين مشکل هم پيدا شده و بيماران با مصرف قند مصنوعي مشکل خود را به گونه اي حل کرده اند ،اما راه حل بهتري هم وجود دارد وآن مصرف (فرو کتوز) بجاي قندهاي معمول مصرفي و قند هاي مصنوعي است.

شناسنامه فروکتوز

فروکتوز يک قند طبيعي و ساده است که فرمولي شبيه گلوکز دارد اما نوع آرايش مولکولهاي آن متفاوت است و چون اغلب در ميوه ها يافت مي شودبه آن ((قند ميوه ))فروکتوز در عسل و برخي سبزيها هم يافت مي شود .فروکتوز 7/1برابرشيرين تر از ساکاروز است و 3/2 برابرشيرين تر از گلوکز است بنابراين نسبت به گلوکز و ساکاروز ،ميزان کمتري از آن براي ايجاد طعم شيرين و مطلوب مورد نياز است.اگر چه فرو کتوز هم مثل گلوکز يک قند ساده و بخشي از ساختار ساکاروز (ترکيبي از گلوکز و فرو کتوز )است ،ولي شاخص قند خون آن بسيار کمتر از گلوکز و ساکاروز است.در حقيقت فروکتوز در بين قندها ،کمترين شاخص قند خون را دارد و قند خون را به مقدار بسيار اندکي افزايش مي دهد ،آن هم در صورتي که مقدار زيادي فروکتوز مصرف شود.زيادي فروکتوز براي بيماران ديابتي نسبت به ساير قند هاي موجود ارجحيت دارد.

قند وارد مي شود

هنگامي که قند معمولي يا ساکاروز وارد بدن مي شود ،به سرعت شکسته وتبديل به گلوکز و فروکتوز(اجزاي سازنده قند معمولي) مي شودو مقدار گلوکز توليد شده آن کمتر از فروکتوز است.

گلوکز قندي است که در توليد انرژي ذهني و فيزيکي بدن نقش دارد.با افزايش گلوکز خون،لوزالمعده به سرعت انسولين را به داخل جريان خون ترشح مي کند و به اين وسيله انسولين قادر است گلوکز را به عنوان انرژي بسوزاند. اگر مقدار گلوکز خون خيلي زياد باشد بخشي از آن به گليکوژن تبديل مي شود و براي مدت کوتاهي انرژي ذخيره شده را فراهم مي کند.اگر گليکوژن ذخيره شده در مدت کوتاهي به مصرف بدن نرسد ، چربي تبديل مي شود بنابراين مصرف ميزان بالاي قند در يک وعده موجب ايجاد فشار خون بر لوزالمعده مي شود و لوزالمعده ضعيف تلاش مي کند به اندازه کافي انسولين ترشح کند تا قند خون بالا را به سطح نرمال برساند . در افرادي که لوزالمعده آنها ضعيف است ، اگر لوزالمعده انسولين کافي توليد نکند شخص ميتلا به ديابت و اگر مقدار زيادي انسولين توليدشود ،فرد به ((هيپو گليسمي ))(افت شديد قند خون )دچار مي شود .به طور کلي اين افراد از سطوح غير طبيعي گلوکز خونشان رنج مي برند.

خلاصه اين که

1)فروکتوز شيرين کننده اصلي عسل ، ميوه و سبزي است .

2)فروکتوز يک قند طبيعي و ساده ،با انديس گلايسميک پايين وقدرت شريني کنندگي بالا ست

3)فروکتوزطي فرايندهاي مختلف در لوله گوارش هضم مي شود ودر نتيجه مقدار جذب آن نسبت به گلوکز بسيار کمتر و آهسته تر است.

4)در صورت مصرف فروکتوز در مقادير در مقادير طبيعي ، قند خون افزايش نمي يابد و تنها با مصرف دوز بالاي آن (50گرم)قند خون در حد متوسط بالا مي رود.

5)فروکتوز پس از هضم و جذب مستقيما وارد جريان خون نمي شود بلکه در کبد يا جگر به گليکوژن تبديل و همان جا ذخيره شده و هنگام نياز به انرژي تبديل مي شود .

6)با توجه به اين ويژگي هاي فروکتوز ، مي تواند دليل توصيه متخصصان تغذيه را مبني بر آنکه ((خوردن ميوه ها چقدر اهميت دارد))درک کنيد.اين توصيه ها خصوصا براي ديابتي ها اهميت بيشتري دارد.

زماني که مقدار زيادي قند (ساکاروز )مصرف مي شود، قند خون بالا مي رود و در صورت سلامت لوزالمعده ، انسولين کافي توليد مي شود تا سطح گلوکز خون به حد نرمال برسد .اگر شخص ديابتي باشد و هيچ دارويي مصرف نکند ،انسولين به مقدار کافي توليد نمي شود و قند خون بالا مي رود فعاليت بيش از حد پانکراس باعث ترشح بيش از اندازه انسولين به جريان خون شده و به دنبال آن قند خون افت مي کند و به سلامت فرد آسيب مي رساند.

فروکتوز و قند خون

برخلاف گلوکز که به سرعت وارد جريان خون مي شودفروکتوز وارد کبد و در آنجا به گليکوژن تبديل مي شود .اين فرايند به انرژي نياز دارد و اجازه نمي دهد فروکنوز ،مسير مستقيم خود را طي کند .گليکوژن ذخيره کوتاه مدت است .هنگامي که سطح گلوکز خون کاهش مي يابد ، کبد به سرعت گليکوژن ذخيره شده را به گلوکز تبديل مي کند زماني که فروکتوز به طور تدريجي به گليکوژن و سپس به گلوکز تبديل مي شود لوزالمعده توانايي بهتري براي تثبيت قند خون دارد .تحقيقات مختلف حاکي است مصرف 15 گرم فروکتوز يا کمتر هيچ اثري بر افزايش قند خون ندارد.در افراد غير ديابتي مصرف فروکتوز سطح انسولين خون را در حد بسيار ناچيز افزايش مي دهد . در افرادي که اختلال در ترشح انسولين دارند فروکتوز 30 درصد کمتر از گلوکز توانايي ترشح انسولين را افزايش مي دهد . مصرف فروکتوز همراه گلوکز به طرز چشمگيري مي تواند ميزان گلوکز را کاهش دهد.

انديس گلايسميک يعني چه ؟

انديس گلايسميک در زبان ساده به معناي ميزان قند خون بعد از مصرف کربوهيدرات است که ((شاخص قند خون))آن کربو هيدرات نام دارد . فروکتور از کمترين ميزان انديس گلايسميک (20)برخوردار است .البته در مقايسه با شير کم چرب که مقدار انديس گلايسميک آن 31 است .اين ميزان در ساکاروز 59 و در سيب زميني پخته 98است.اگر بخواهيد بدانيد که مصرف شکر فروکتوز قابل اطمينان است يا خير بايد گفت : ((فروکتوز و ديگر قند ها از سوي سازمان غذا و داروي امريکا (FDA)تاييد شده اند . بنابراين هيچ گونه نگراني درباره مصرف آنها وجود ندارد ))

به علاوه در زمينه آن بر چاقي بايد افزود چربي اضافي بدن زماني ايجاد مي شود که انرژي دريافتي بيشتر از انرژي مصرفي باشيد کالري اضافه از هر ماده مغذي انرژي زا مانند پرو تئين ،چربي ،الکل و کربوهيدرات هايي مثل نشاسته و قندي مثل فروکتوز حاصل مي شود.

علاوه براين ،کمبود فعاليت فيزيکي هم نقش به سزايي در افزايش انباشتگي چربي بدن و پيشترفت چاقي بازي مي کند .برخي تحقيقات حاکي است فروکتوز همچون ديگر کربوهيدرات ها قادر به ايجاد حس سيري نيست و منجر به بروز چاقي مي شود اما اين اطمينان وجود دارد که در صورت مصرف متعادل ،هيچ افزايش وزني به دنبال مصرف فروکتوز ايجاد نمي شود.

ماجراي مقاومت به انسولين

مقاومت به انسولين به اين معناست که بدن به طور موثر از انسولين توليدي استفاده نکند و در نتيجه بدن با توليد مقدار بيشتري انسولين ،اين فرايند را جبران کند تا سطح قند خون در وضعيت طبيعي حفظ شود.

اگر چه مطالعه مصرف فروکتوز درباره حيوانات آزمايشگاهي ،منجر به ايجاد مقاومت انسولين شده ،اما اين نتايج در آزمايش هاي انساني به دست نيامد.در حقيقت افزايش چربي بدن ،کمبود فعاليت فيزيکي و استعداد ،ژنتيک ،محرک اوليه در بروزمقاومت انسولين است نه مصرف فروکتوز.

فروکتوز و چربي خون

علاوه بر چربي ،مصرف بالاي کربوهيدرات ها هم نقش کليدي در ايجاد تري گليسيريد خون دارد .بناراين تاکيد بر مصرف متعادل قند از بروز چنين مشکلي جلو گيري مي کند .مصرف بالاي فروکتوز باعث مي شود قند خون از کنترل خارج شود در حالي که مصرف روزانه 15 گرم فروکتوز يا کمتر هيچ تاثيري بر افزايش قند خون ندارد  و مصرف بيش از 60 گرم فروکتوز هم در روز توصيه نمي شود زيرا مي تواند اثرات نامساعدي ايجاد کند بنابراين تعادل را فراموش نکنيد.

منبع: مجله